Abstract:

Klasik Türk Edebiyatında bazı mahlaslar birden çok şair tarafından kullanılmıştır. Bir sanatçı hakkında inceleme yapacak olan edebiyat araştırmacısının bu hususu göz önünde bulundurması gerekmektedir. Yoksa farklı şahıslara ait veriler birbirine karışacak, bilimin esas gayesi olan doğru bilgiye ulaşmak güç hâle gelecektir. Cemâlî, farklı şairler tarafından kullanılan bir mahlastır. Bu mahlası kullananlardan biri Cemâleddin İshak el-Karamanî’dir. Cemâl Halîfe, Cemâlî el-Karamanî gibi isimlerle de bilinen şair, 933/1526-27 senesinde vefat etmiştir. İzmir Milli Kütüphanesi’nde yer alan bir yazma eser, Cemâleddin İshak el-Karamanî’nin vefatından yirmi yedi sene sonra yazılmış olup bazı eserleri ile pek çok şiirini ihtiva etmektedir. Bu eserlerden biri, namaz konulu bir mesnevidir. 120 beyitten ibaret olan eser aruzun fâilâtün / fâilâtün / fâilün kalıbıyla kaleme alınmıştır. Kaynaklarda adı zikredilmeyen eserin Cemâlî el-Karamanî’ye aidiyeti, taşıdığı dil ve üslûp hususiyetleri ve bulunduğu yazmanın özellikleri nedenleriyle muhtemel görünmektedir. Muhtevasından, şairin tüm ibadetleri kapsayan dinî-tasavvufî, hacimli bir eser kaleme alma düşüncesindeyken bilinmeyen bir nedenle vazgeçtiği anlaşılmaktadır. Mesnevide namaz kılmanın farz edilmesi hadisesi, namazın faziletleri ve namazı terk edenlerin uğrayacakları zararlar anlatılmaktadır. Asıl gayesi bilgi vermek olan eserde halkın anlayacağı sade ve süssüz bir dil ve üslûp tercih edilmiştir. Aruz vezni ikinci plana itilmiş, buna karşın kafiye ve ses ahengine önem verilmiştir. Türkçe arkaik kelimeler bakımından zengin olan eser, Eski Anadolu Türkçesinin başarılı bir örneğidir.

Keywords: