Abstract:

Bir dil geniş kitlelere yayılmış ve pek çok kişi tarafından konuşulur olmuşsa orijinal halini uzun süre koruması mümkün değildir. Çok geçmeden dilde oluşan farklılaşmalar anadilin lehçelerini oluşturur. Arapça da her dil gibi bu kanuna boyun eğmiş ve uzun bir coğrafyada birbirinden farklı lehçelere ayrılmıştır. Bir lehçenin değeri, delil olarak kullanılabilirliği, güçlü ya da zayıf oluşu, fasîh Kur’ân diline yakınlığıyla son derece ilişkilidir. Arapçayı standardize eden, temel ölçülerini veren unsurların başında ilk dönem fasîh (Kur’ân) dil yapısı gelmektedir. Bu gün dünyada birçok Arap lehçesi konuşulmaktadır. Söz konusu lehçelerden bir kısmı da Türkiye’de daha çok Arap coğrafyasıyla komşuluk yapan bölgelerde konuşulmaktadır. Hatay ve Siirt lehçeleri bu lehçeler arasında önemli derecede yer alan lehçelerdendir. Bu araştırmada, söz konusu lehçeler üzerinden düşünce dünyalarını oluşturan bu iki halk topluluğunun günümüzde konuştukları lehçeleriyle fasîh Arapça’yı ne derece anladıklarıyla ilgili karşılaştırmalı olarak birtakım tespitlerde bulunulmaya çalışılacaktır. Amaç, Hatay ve Siirt lehçelerinin fasîh Arapça’yı anlama düzeyi ve yeterliliğini ortaya koymak ve bu sayede standart dil ile söz konusu lehçeler arasındaki mesafeyi ortaya koymak olacaktır. Araştırmada tespitlerin ortaya konması için her iki topluluktan farklı yaş, konum ve meslekten katılımcılar seçilecektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme metodu uygulanacaktır. Dolayısıyla elde edilecek veriler incelenen alan araştırmaları bulgularıyla sınırlı olacaktır.

Keywords: