Abstract:

Din eğitimi ülkelerin tarihsel ve kültürel gelişim süreçlerinden etkilenmektedir. Hemen her ülkede devlet eliyle yürütülen din eğitimi öncelikle ülkedeki din devlet ilişkilerinin seyrine göre şekillenmektedir. Türkiye'de diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi, devlet eliyle yürütülen din eğitimi de ülkenin hâkim politik ikliminden ve mevcut sosyo-politik gerilimlerinden etkilenmiştir. Din eğitimi dönemin siyasal, toplumsal, ekonomik, kültürel hatta askeri yönelimlerinden etkilenmiştir. Pek çok değişim geçirmekle birlikte kamusal din derslerinde, içinden geçtiği dönemin atmosferine ve özellikle de hâkim siyasal eğilimlerine paralel olarak, belli din anlayışları öne çıkarılmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi, söz konusu anlayışları önemli ölçüde günümüze taşımıştır. Bu anlayışlar içerisinde üç başat anlayış dikkati çekmektedir. Bunlardan ilki dini İslam olarak anlar ve geleneksel eğilimlerden beslenir. İkincisi genellikle Cumhuriyet ideolojisinin dine bakışından esinlenir ve dini bireysel, vicdani bir olgu olarak anlar. Sonuncu din anlayışı ise diğerlerine göre daha yeni bir anlayıştır. Bu din anlayışı ise dine dışarıdan ve daha objektif bir gözle bakmaya çalışır. Türkiye’de, Cumhuriyet tarihi boyunca, kamusal din derslerinin total din söylemi bu üç yaklaşım arasındaki gerilim alanlarında salınmıştır. Bu araştırmada, yürürlükteki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde bulunan üç farklı din anlayışı bilhassa ders kitaplarından hareketle incelenmiş ve çeşitli yönleriyle tartışılmıştır. Bu çerçevede dinin tanımı, anlamı ve dine ilişkin olarak atıf yapılan kavram ve nitelemelerin farklılaştığı, bu farklılaşmanın oluşturduğu gerilimin dersin teolojik yapısını anlamayı güçleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: