Özet:

Karadeniz bölgesi sahip olduğu jeo-politik ve jeo-stratejik önem dolayısıyla tarih boyunca devletler arasındaki hakimiyet mücadelesinin odağında yer almıştır. Ancak bölge Soğuk Savaş döneminde adeta bir uyku evresine girmiştir. Soğuk Savaş’ın sona ermesini takiben Sovyet Rusya’nın çökmesi ile birlikte daha belirgin hale gelen Karadeniz bölgesi, sahip olduğu zengin enerji kaynakları ve enerji hatlarının geçiş güzergahında bulunması nedeniyle Batı’nın ilgisini çekmeye başlamıştır. Bu bölge önceleri Batı’nın sınırlarının uzağında yer alması ve Varşova Paktı ülkeleri ile çevrili olması, Türkiye hariç, gibi nedenlerle Batı’nın ilgisine nail olamamıştır. Ancak son genişleme dalgaları ile NATO ve AB gibi kurumlar ve dolayısıyla Batı, Karadeniz’e komşu olmuştur. Bu dönemde bölgenin zengin enerji kaynaklarına sahip olmasının yanı sıra, Batı’nın güvenliğine tehdit oluşturan terör, insan ve uyuşturucu kaçakçılığı vb. gibi geleneksel olmayan asitmetrik güvenlik tehditleri dolayısıyla da Batı’nın gündemine girmeye başlamıştır. Bu çerçevede enerji tedarik kaynaklarının ve güzergahlarının çeşitlendirilmesinin yanı sıra, bölge devletlerinin Batılı değerlere bağlılıklarının sağlanması yoluyla Batı’nın etrafında güvenli ve istikrarlı bir kuşak oluşturulması düşüncesi de Batı’nın ajandasında üst sıralara yerleşmiştir. Tüm bu hususları göz önünde bulunduran Batı artık Karadeniz bölgesine yönelik olarak daha kapsamlı bir politika geliştirme ihtiyacını duymaya başlamıştır. Bu politikalar, büyük ölçüde, en önemli Batılı kurumlar olan NATO ve AB eliyle kurgulanıp uygulandıkları için bu kurumların bölgeye yönelik politikalarının incelenmesi, Batı’nın bölgeye ilişkin planlarının anahtarlarını bize verecektir.

Anahtar Kelimeler: