Abstract:

Uzun yıllar tarihî ve siyasî gerekçelerle Ruslarla sıkı bir ilişki içinde bulunan ?Kırgızlar tabiî olarak onlardan yeni kavramlar ve düşünceler benimsemiştir. Ekim ?Devrimi’nden sonra oluşan ve kuzey ağzını esas alan Kırgız Türkçesinin yazı dili ?Rusçadan oldukça etkilenmiştir.? Kırgız Türkçesinin söz varlığının zenginleştirilmesi için Rusçadan ve Rusça ?yoluyla batı dillerinden birçok kelime alınmıştır. Bu kelimeler Kırgız Türkçesinin dil ?bilgisi kurallarına uygun olarak ses değişmelerine uğradığı için ilk bakışta alıntı ?olduğu anlaşılamamaktadır. Kırgız Türkçesi Rusçanın yalnızca söz varlığından ?etkilenmekle kalmamış, aynı zamanda anlam aktarmaları da almıştır. Bu anlam ?aktarmalarının sayısı oldukça fazladır. ? Bu çalışmada, ses yapılarında değişmeğe uğrayan Rusçadan ve Rusça yoluyla ?batı dillerinden Kırgız Türkçesine giren alıntı kelimeler ve anlam aktarmaları ?üzerinde durulmuştur. Alıntı kelimeler için başlıca Kırgız Tilinin Tüşündürmö ?Sözdügü, YUDAHİN’in hazırladığı Kirgizsko-Russkiy Slovar ve MUKAMBAYEV’in Kırgız ?Tilinin Diyalektologiyalık Sözdügü temel kaynak olarak kullanılmıştır. Rusça ?kelimelerin etimolojisinin tespiti için FASMER’in Etimologiçeskiy Slovar Russkogo Yazıka ?adlı eserinden yararlanılmıştır. Bu kelimelerin uğradığı ünlü ve ünsüz ses olaylarının ?en çok kullanılanı tespit edilerek örneklerle birlikte gösterilmiştir. Kırgız Türkçesinin ?günlük hayatta Rusçadan yaptığı anlam aktarmaları tespit ettikten sonra çeşitli ?başlıklar altında sınıflandırılarak ele alınmıştır.? Günümüzde Kırgızistan’da devlet dili olarak Kırgız Türkçesinin ve resmî dil ?olarak da Rusçanın bir arada kullanılması Rusçanın Kırgız Türkçesi üzerindeki ?etkisinin hâlâ devam etmesini sağlamaktadır.?

Keywords: