Abstract:

Çeviribilim canlı, sürekli gelişmekte olan, farklı ve esasen disiplinlerarası bir alandır. 1970’li yıllarda ayrı bir disiplin olarak kendi yerini aldıktan ve 1980’li yıllar boyunca dilbilimsel veya biçimci bakıç açıları üzerine kurulu basit ve tekyönlü görüşlerin ötesine taşındıktan sona son yirmi yılda kapsamını büyük ölçüde genişletmiştir. Mary Snell-Hornby, Andre Lefevere, Gideon Toury, Itamar Even-Zohar, ve Theo Hermans gibi kuramcıların düşünceleri üzerinde durarak Çeviribilim, yazın, antropoloji, sosyoloji, kültür, etnometoloji ve diğer disiplinleri de içine alan çeşitli alanlarla iç içe geçmiştir. Böylece, kendi kendini geliştiren bir disiplin olduğu kadar disiplinlerarası bir alan olarak da yavaş yavaş kendini duyurmaktadır. Çeviribilim farklı yaklaşımların sağladığı bilgilerin yararı ile çok boyutlu bir alan olarak kendini keşfetmekte ve yenilemektedir. Bu makale, disiplinlerarası doğasına odaklanarak Çeviribilime yönelen farklı yaklaşımlarından birini incelemeyi amaçlamaktadır. Temel olarak Andre Lefevere tarafından tanınan yapıtı Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame’de (1992) öne sürülen Çeviribilimin önemli bir olgusunu, “yeniden yazım” düşüncesini ele alır. Çalışma Türk yazar Buket Uzuner’in İstanbullu (2007) adlı romanına ve İngilizce çevirisine dayanır. Romanın çevirisinde ne çeşit etmenlerin rol oynadığını göstermek için “yeniden yazım” kuramını çerçeve olarak alır. Ayrıca, erek okurun ilgisini çekmek için erek dilde nasıl yeniden yazıldığını ve yeniden yazım sürecinde kaynak metinden nasıl farklılaştığını ortaya çıkarmaya çalışır. Bu doğrultuda, çalışma İstanbullu (2007) romanının yeniden yazım sürecini betimlemek için çeviri boyunca yeniden yazılan başlıklar, yapılan uyarlama, çıkarma, ekleme gibi birtakım değişiklikleri sunar. Buna ek olarak, yazarın çeviri/yeniden yazım süreci ile ilgili görüşleri de eklenir.

Keywords: