Özet:

Sosyolojiden mimariye dek birçok uygulama alanı olan yapısalcı çözümleme, masal, tiyatro, roman, sinema gibi anlatı metnine sahip alanlarda daha ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Yapısalcı çözümleme, tümeli oluşturan öğelerin saptanıp, anlatı metninde yer alan bu öğelerin nasıl bir kurulum içinde birbirleriyle ilişkilendirildiklerinin bulunması esasına dayanmaktadır. Yapısalcı çözümlemede yapı araştırması başlıca iki şekilde uygulanmaktadır. İlki, yapı kavramını tek bir esere ya da bir grup esere uygulamak, bir tek ya da bir grup eserin yapısını ortaya çıkarmaktır. İkinci tür uygulama ise eseri amaç edinmemekte, o sanat alanının kendisini odağına alıp, onun sistemini bulmaya çalışmaktadır. Yapısalcılık, bu yaklaşımlarda mutlak bir sonuç bulmayı hedeflememekte, anlatı inşasının genel konumu bulmaya çalışmaktadır. Çünkü hiçbir metin araştırma konusu üzerindeki her şeyi söyleyebilecek ve metnin bütün anlam öğelerini açıklayabilecek durumda değildir. Çalışmanın temel problematiği daha çok edebiyat ve tiyatro metinlerinde uygulaması görülen yapısalcı çözümleme yönteminin, sinemasal anlatı gibi farklı alandaki örneklerinden birini vermektir. Yapısalcı çözümlemenin Türk Sinemasına ait anlatılarda uygulanmış örnekleri neredeyse yok gibidir ve bu eksiklik de çalışmanın nedenini oluşturmuştur. Bu çalışmada, yönetmenliğini İsmail Güneş’in yaptığı ‘Ateşin Düştüğü Yer’ adlı film çözümleme nesnesi olarak ele alınmış; anlatı metni kesitlere ayrılarak, dizisel ve dizimsel bağıntılar içinde, tüm anlamı yansıtan yapının nasıl oluşturulduğu bulunmaya çalışılmıştır. Çözümleme, öykünün kurulumu, metnin anlambirimleri ve çatışmaların inşası düzlemleri üzerinden oluşturulmuştur. Bunlar, farklı varyasyonlara sahip bütün yapısalcı çözümlemelere ait ortak paydaları oluşturan düzlemlerdir. <

Anahtar Kelimeler: