Abstract:

Ahmed Eflaki'nin Menâkıbü'l-Arifin adlı eseri Anadolu Selçuklu Devleti başkenti Konyada Mevlânâ Celaleddin'in Selçuklu Sultanları, hatunları ve teb'ası ile olan ilişkilerini anlatan önemli bir eserdir. Mevlânâ Cellâleddin Rumî'nin torunu Ulu Ârif Çelebi'nin emriyle Eflaki tarafından yazılan Menakıbül Arifin, XIII. yüzyılın ikinci yarısında ve XIV . yüzyılın ilk yarısında Türkiye Selçuklu Devletinin sosyal ve kültür hayatına dair oldukça önemli bilgiler sunmaktadır. Eflaki eserinde Türkiye Selçuklu Devletinin siyasi olaylarına değinmekle beraber, daha çok sosyal ve ekonomik yapı hakkında bilgi vermektedir. Bunun yanında O, Selçuklu Sultanlarının eşleri ve özellikle Selçuklu Sultanları ile devlet adamlarının Mevlânâ ile olan ilişkilerine hususi bir önem vermiştir. Eserde Selçuklu Devletinde dini hayata ait bilgiler ise detaylı bir şekilde verilmiştir. Bu duruma bağlı olarak kadınların o dönemde Selçuklu başkentindeki durumu toplum içerisindeki tutum ve davranışları hakkında da kıymetli bilgiler mevcuttur. Bu açıdan bu makalede Eflakinin eserine göre kadının o dönemdeki konumu ele alınmaktadır. Bu çerçevede kadınların aşk, nefret, kıskançlık gibi duygularının sebep ve sonuçlarını değerlendirirken, kadınların zorla evlendirilmeleri ve ebeveynlerinin bu konudaki tutumları, evlilikte yerine getirilmesi gereken şartlar, kızların evlenecekleri zaman yapmak zorunda oldukları çeyizler, düğün sırasında yapılan merasimler, evlilikte kadına gösterilen saygı, anne ile oğlu arasındaki saygı, kadınların cariyelere karşı davranışları, kadınların eşlerine karşı davranışları, boşanmada kadının konumu, süt anneliği, çocuk özlemi çeken ailelerin durumu gibi kadınları etkileyen konular incelenerek, kadınların o dönemdeki yaşam tarzları ele alınıp, Müslüman aile içerisinde kadın ve erkek arasındaki münasebetler değerlendirilmektedir.

Keywords: