Abstract:

Bu makalede öncelikle bir kuram olarak karşılaştırmalı edebiyat tanıtıldı. Söz konusu kuram; kökeni, önemli temsîlcileri, uygulanım ölçütleri, çalışma prensibi, ekolleri, Türk ve dünyâ edebiyatındaki takipçileri ve bilim âlemindeki yetkinliği gibi özellikler bağlamında tartışıldı. Ardından ilgili kurmamın temel prensiplerinden hareketle; yazıda karşılaştırmaya alınan Grimm masalları ve klâsik aşk mesnevîleri üzerinde çeşitli açılardan kısa değerlendirmelerde bulunuldu. Daha sonra okunan tüm Grimm masalları ve taranan on sekiz ikili aşk mesnevîsinin sunduğu veriler ekseninde Grimm masalları ve klâsik aşk mesnevîlerinin motifsel, örgüsel ve kurgusal değerleri yorumlandı. Bu doğrultuda; özellikle Süheyl ü Nev-bahâr, Hüsrev ü Şîrîn ve Hûrşîd ü Ferahşâd isimli ikili aşk anlatılarının izlenimlerinin ve anlatısal değerlerinin Grimm masallarındaki varlığı paylaşıldı. Öte yandan geleneksel anlatı formu niteliği yansıtan ikili aşk mesnevîlerinin kurgusunu sağlayan motiflerin, Grimm masallarının örülmesi adına da içkin olduğu gösterildi. Ayrıca öncül bir anlatıda kayıtlı olmasına karşın, yadsınan ve yalnızca sonraları oluşturulmuş bir anlatı ile özdeşleştirilen kültürel değerlerin örneklemine yer verildi. Böylelikle; söz konusu örnekçe etrafında anlatım esasına dayalı metinlerin etkileşiminin kaçınılmaz olduğu, kıstasları oldukça farklı anlatısal verilerin dahi çokça benzer değeri taşıdığı ya da taşıyabileceği, anlatım esasına dayalı metinlerin anılan etkileşimsel bağlar yadsınmaksızın değerlendirmeye alınması gerektiği, hemen her kültürel değer ile edebî metnin okunmasında karşılaştırmalı bir diyalogsal yapının gözetilmesinin yarar sağlayacağı dikkatlere sunuldu.

Keywords: