Abstract:

Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır ve Dert Dinleme Uzmanı adlı romanlarından oluşan Dar Zamanlar dörtlemesi zamansal açıdan farklı tekniklerle kurgulanmıştır. Söz konusu romanlardaki zaman stratejisinin nasıl inşa edildiğine yönelik bu tür bir soruya yanıt aramak araştırmanın gerekçesini oluşturmaktadır. Bu gerekçeden hareketle dörtlemedeki zaman nosyonu irdelenerek inceleme nesnesi olan anlatılarda zamanın nasıl düzenlediği ve biçimlendirildiği amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda Gérard Genette’in Anlatının Söylemi adlı eserinde zamanla ilgili ortaya koyduğu çözümleme yönteminden hareketle bir taraftan analepsis ve prolepsis gibi anakronik unsurlarla zamanın nasıl sapmalara uğradığına diğer taraftan da özet, ara, eksilti ve sahne gibi tekniklerle zamanın ne gibi değişimler gösterdiğine dair çözümlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada Dar Zamanlar’a dair çözümlemeler yapılırken bir takım bulgular dikkatlere sunulmuştur. Ölmeye Yatmak’ta zaman farklı açılardan düzenlenmiş ve biçimlendirilmiştir. Bir Düğün Gecesi'nin zamansal açıdan dört farklı zaman düzlemine bağlı olarak kurgulandığı ve zamanın harekete bağlı olarak algılandığı gözlemlenmiştir. Hayır’da paralel evrenlerle ilişkili olarak bükülebilen zamanın varlığı gözler önüne serilmiştir. Dert Dinleme Uzmanı'nda anlatıcının zaman isimlerine değinmeden zamanla oyun oynadığı ve anlatıdaki geriye dönüşlere başvurulmasının temel nedenin çağrışım faktörü olduğu ortaya konulmuştur. Dörtlemedeki zaman sorunsal hale getirilerek farklı zaman anlayışlarının anlatılara yansıdığı ve geniş konuların dar bir zaman çerçevesinde kurgulandığı sonucuna varılmıştır.

Keywords: