Abstract:

Ekim 1917 Devrimi sonrası Bolşevik rejimini kabullenmeyen Rusların ülkelerini terk ediş güzergâhlarından birisi de İstanbul oldu. İstanbul’a göç eden Rusların barınma ve geçim kaygılarının yanı sıra kısa süre içerisinde dönemin siyasi, ekonomik, kültürel ve eğitim alanında yer almış olmaları toplu “göç” ve “göçmen” kavramlarıyla aslında çağrışım yapmamaktadır. Fakat gelen nüfusun genelinin eğitim düzeylerinin yüksek oluşu, aralarında “Beyaz Ruslar” diye tanımlanan soylu tabakanın varlığı ve askeri eğitimli insanların ağırlığı gibi etkenler göz önünde bulundurulduğunda kısa süre içerisinde İstanbul’un bilim, kültür ve sanat yaşamında iz bırakmış olmalarının sebepleri açığa kavuşur. Makalede önce İstanbul’da, daha sonra sansür dolayısıyla Sofya’da yayınlanan fakat içerik itibariyle İstanbul’daki göç ve göçmenleri konu eden haftalık “Zarnitsı” dergisinin görsel mizahı yönünü yansıtan karikatürler incelenmesi makalenin malzemedir. İncelenen karikatürlerin dönemin sosyal ve siyasi sorunlarını dile getirmekle kalmadığını göçmen yaşamının sıradan günlük yaşamından da kesitleri derginin sayfalarına taşıdığı görülmektedir. Derginin karikatüristi V. Kadulin’in (1883 – 1950 sonrası) ağırlıklı olarak Anti-Bolşevik tutumla Rusya’da siyasi sorunları eserlerine yansıtmakla kalmamış günlük yaşamın sosyal içerikli konularından bahseden karikatürleriyle hicivsel bir görsel-sanatsal biçimi aktarmayı başarmıştı.

Keywords: