Özet:

Bu makale, doğruluğu, dindar bireyi ve dini hayatı ortaya çıkaran, iman ve hayat bütünleşmesini sağlayan temel bir faktör olarak ele alıp incelemektedir; çünkü ahlâkî norm ve değerler, insanın benliğini, güçlerini, yeteneklerini ve imkânlarını gerçekleştirmesi bakımından hayati bir önemi arz eder. Dindar bir kişilik hedefinin "doğruluk" olmadan hayata geçirilmesi beklenemeyeceği gibi ahlâkî sorunların tüm kişiliğin incelenmesinden ayrılamayacağı aşikârdır. Makalede önce doğrulukla ilgi Batı ve İslam literatüründe bulunan kavramlar ele alınıp incelenmiş daha sonra ise İslam dini açısından “doğruluğun neden imandan sonra gelen ve istenen bir durum olduğu” psikolojik ve felsefi bakış açısıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Doğruluk, bütün ahlâkî vasıfları kendinde toplayan anahtar bir kavramdır. Bir eylem, doğruluk süzgecinden geçmemiş olan hiçbir eylemin dini-ahlaki bir değeri yoktur. Örneğin, bir eylem yapılış itibariyle doğru gözükse dahi niyet doğru değilse, inanç - hayat bütünleşmesi gerçekleşmeyecek, dindarlık süreci yara alacaktır. Dolayısıyla doğruluk, dıştan içe doğru kendi sorgulamasını kendisi yapan, sadece eylemde gözükmeyen, eylemi ortaya çıkaran niyete kadar uzanan ve dahası, niyeti besleyen karakteri kendine yuva yapan, kişiliği madden ve ruhen ayakta tutan, varoluşsal bir mayadır. İnsan bilincine düşen ve oradan eyleme dönüşen ne varsa, bu mayayla yoğrulmadan değerlendirilmeye tabi tutulduğunda, dindarlık anlam kazanmayacak, dini hayat denilen olgu sadece birtakım söz ve ritüellere hapsedilmiş olacaktır. Demek ki doğruluk, önce bireyin kendisinden başlamak üzere ilişkili olduğu bütün kişi ve çevrelere karşı, hatta yaratılan olmasından dolayı bütün varlıklara karşı dahi, davranış ve tutumlarını düzenleyen kuşatıcı bir değerdir.

Anahtar Kelimeler: