Abstract:

Mitoloji edebiyatın önemli ve zengin kaynaklarından biridir. Eski çağlardan beri mitolojik unsurlar şiir ve romanda olduğu kadar müzik, resim, heykeltıraşlık gibi güzel sanatlarda ayrıca mimaride de kullanılagelmiştir. Bu unsurlar sahip oldukları sembolik güçler vasıtasıyla edebiyat eserlerinde ortak noktaları paylaşan insanlar tarafından esin kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bu paylaşım onların binlerce yıl var olmalarının sebepleri arasında sayılmaktadır. Günümüzde mitoloji, dünya ve Türk edebiyatlarını etkileyen bir unsur olarak varlığını sürdürmektedir. Divan edebiyatından başlayıp, Tanzimat dönemiyle devam eden bu etki modern Türk edebiyatında da kendini göstermektedir. 1950 sonrası modern Türk şiirinin önemli isimlerinden, şair aynı zamanda çevirmen, Can Yücel şiirlerinde ironinin yanı sıra, mizah, argo, politika, doğa ve kadın gibi farklı ögeleri mitolojiyle özellikle kahraman mitleriyle bir arada kullanmıştır. Bu çalışmada şairin, “Keçi Masalı”, “Hıdrellez”, “Yunani Bir Sone”, “Pandora’nın Kutusu”, “Seng-i Derya” ve “Prometeus, Bir Hırsız” adlı şiirlerinde mitlerin izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Şairin şiirleri incelenirken, Carl Gustave Jung’un arketiplerle ilgili görüşlerine yer veren arketipçi eleştiri yöntemi kullanılmıştır. Esere yönelik olan bu yöntemin amacı, metni ele alırken, içinde yer alan mitolojik ögelerin “ortak bilinçaltı”nın bir ürünü olarak değerlendirip, anlamını ortaya çıkarmaya olanak sağlamasıdır. Bu görüşlere yer verilirken şairin şiirlerinde, özellikle kahraman düzeyinde mitolojik unsurları hangi amaçla kullandığına, bunların Yücel’in şiirine neler kazandırdığına eleştirel bir gözle yaklaşılmıştır.

Keywords: