Özet:

Tarama Sözlüğü, 13’üncü yüzyıldan 19’uncu yüzyıla kadar yazılmış olan 227 eserin taranması ile oluşturulan, öz Türkçe sözlerin tanıklarıyla birlikte verildiği, tarihi nitelikli bir sözlüktür. İki dizi halinde 12 cilt olan Tarama Sözlüğü; 1935 yılından 1977 yılına kadar sürdürülen 42 yıllık bir çalışmanın ürünüdür. İlk cildinin yayımlandığı tarihten bu yana, Türkoloji alanında büyük bir boşluğu dolduran, yerli ve yabancı uzmanlar tarafından sürekli kaynak olarak kullanılan Tarama Sözlüğü, eski metinlerle ilgilenen herkesin yararlandığı bir başyapıt niteliği taşımaktadır. Çalışma, bu sözlüğün tüm ciltlerinin incelenerek başlı başına bir konu olarak hayvan, hayvancılık ve veteriner hekimliğe ilişkin sözcük ve deyimlerin tespit edilip bir araya getirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla toplam 1003 sözcük saptanmıştır. Sözcüklerden 350’sinin (% 34,89) hayvanlara ilişkin isimlendirmelere, 129’unun (% 12, 86) anatomi terimlerine, 117’sinin hayvancılığa (% 11, 66), 114’ünün (% 11, 36) hastalıklara ilişkin sözcüklere, 54’ünün (% 5, 38) üremeye, 44’ünün (% 4, 38) ilaç, tedavi ve uygulamalara, 36’sının (% 3, 58) hayvansal gıdalara, 35’inin (% 3,48) hayvan maddelerine, 21’inin (% 2,09 ) avcılığa, 103’ünün (% 10, 26 ) diğer sözcüklere ilişkin olduğu tespit edilmiştir. Konuya ilişkin olarak 118 adet deyim belirlenmiştir. Tarama Sözlüğü’nün hayvan, hayvancılık ve veteriner hekimliği yönüyle değerlendirildiğinde zengin bir söz varlığına sahip olduğu, bu çalışma ile konuya ilişkin araştırma yapmak isteyen kişilere kolaylık sağlayabilecek derli toplu bir başvuru kaynağı sunulduğu ileri sürülebilir.

Anahtar Kelimeler: