Abstract:

“Se‘â” kelimesi Kur'an-ı Kerîm’de isim ve fiil kalıbında otuz ayette geçmektedir. Lügatte yürümek, hızlı hareket etmek, gitmek ve yönelmek gibi anlamlara gelirken en yaygın biçimde bir işi yapmada ortaya konan gayret ve çaba anlamında kullanılmıştır. Söz konusu kelimenin Kur'an-ı Kerîm’de yürümek/ilerlemek/gitmek, hızlı ve süratli hareket etmek/ koşuşturmak/koşar adım hareket etmek, bir şeyi içtenlikle/ciddiyetle/çabalayarak yapmak şeklinde üç manada kullanılmıştır. Bu anlamlar arasında en yaygın olan kullanım ise bir işi yapmada ortaya konulan çaba/gayret ve o işi özümseyerek yapma manasıdır. Kur'an kelimelerinin anlamları üzerine yapılan özel çalışmalar olarak nitelendirebileceğimiz Vücûh ve Nezâir eserlerinde ortaya konan yaklaşım da bu minvaldedir. “Se‘â” kelimesi Türkçe meallerin tamamına yakınında kelimenin ender kullanılan anlamları arasında yer alan “koşma” manasında çevrilmiştir. Söz konusu bu anlam pek çok ayetin bağlamına uygun düşmemekte ve okuyucunun zihninde ayetin manasının kavranması konusunda bir takım istifhamlar oluşturmaktadır. Sözgelimi Hz. Musa’nın asasının bir mucize ile yılan oluşundan bahseden Tâhâ suresi 20. ayetteki “se‘â” kelimesine yılanın koşması şeklinde bir anlam yüklenmesi okuyucunun zihninde yılan nasıl koşar? şeklinde bir istifhamın oluşmasına neden olmaktadır. Ancak “koşma” kelimesi yerine Kur'an’da kullanıldığı anlamlardan birisi olan “hızla hareket etme” manası verilerek “hızla kıvrılan/hareket eden/sürünen bir yılan oldu” şeklinde bir mana verilmesi herhangi bir anlama güçlüğü oluşturmayacaktır. Bu çalışmada dilbilimcilerin ve erken dönem tefsirler başta olmak üzere müfessirlerin, Vücûh ve Nezâir âlimlerinin “se‘â” kelimesinin Kur'an'da geçtiği yerlerde kelimeye yükledikleri anlamdan hareketle Türkçe’ye tercüme edilmesinde tespit edilen hatalar ortaya konulmuş ve bir takım deliller ışığında doğru tercüme örnekleri verilmiştir.

Keywords: