Abstract:

Özgecilik, hiçbir çıkar gözetmeksizin sergilenen olumlu bir sosyal davranıştır (Chou, 1996). Tanımdan da anlaşıldığı gibi özgeciliğin motivasyonu bireyin içsel dinamikleri ile ilişkilidir. Bireyin kişilik gelişiminde ebeveynlerin çocuklarına olan tutumlarının, kardeşler arasındaki ilişkinin önemli olduğunu söylemektedir ve bu sebepten dolayı Adler doğum sırası kavramına önem vermiştir (Geçtan, 2012; Ersanlı, 1996). Bireysel psikolojinin gelişimi ile birlikte biyolojik doğum sırası yerine psikolojik doğum sırası kavramı kullanılmaya başlanılmıştır (Campbell, White ve Stewart, 1991; Stewart, 2004). Psikolojik doğum sırası en büyük çocuk, ikinci çocuk, en küçük çocuk ve tek çocuk olmak üzere dört boyutta kavramsallaştırılmış ve insan davranışlarına etki konusunda psikolojik doğum sırasının biyolojik doğum sırasından daha önemli bir faktör olduğu sonucuna varılmıştır (Campbell, White ve Stewart, 1991). Bu çalışmanın amacı psikolojik doğum sırası ile özgecilik arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma yer alan katılımcılar 202 kız ve 260 erkek olmak üzere toplam 462 kişiden oluşmaktadır. Katılımcılar Orta Karadeniz Bölgesinde bir ilçenin tüm lise türlerinde öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında White-Campbell Psikolojik Doğum Sırası Envanteri, Özgecilik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışma grubundan toplanan veriler SPSS 18.0 ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, pearson momentler çarpımı korelasyonu ve aşamalı doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre küçük çocuk psikolojik doğum sırası özgeciliği anlamlı şekilde yordamıştır. Diğer psikolojik doğum sıraları ise özgeciği yordamamaktadır. Sonuçlar alanyazın açısından tartışılmış, çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Keywords: