Özet:

XX. yüzyıl Azerbaycan Muhaceret edebiyatı şairlerinden biri olan Alazan Baycan, 1933’te Sovyetler Birliği’ndeki siyasî baskılar nedeniyle tıp eğitimini yarım bırakıp ülkesi Azerbaycan’ı terk etmek durumunda kalmış; önce İran’a, kısa bir süre sonra da Türkiye’ye gitmiştir. Türkiye’deki tıp eğitimini tamamladıktan kısa bir süre sonra Almanya’ya göçen Alazan Baycan, 1943’te Berlin Üniversitesi’nde çalışmaya başlamış; bir yandan da edebî faaliyetlerini sürdürmüştür. Azerbaycanlı diğer muhacir şairler gibi, Alazan Baycan da ana vatanından ayrı yaşamak durumunda kalmış ve bu ayrılık temasını şiirlerinde geniş bir şekilde işlemiştir. Muhacir bir şair olarak yaşamı hakkında çok fazla bilginin henüz mevcut olmadığı Baycan, şiirlerinde dünyaya bakış açısını ve felsefesini açıkça yansıtmıştır. Daha çok toplumsal temalarda şiirler yazan şair, iki şiir kitabı yayımlamıştır. Bunlardan “Gönül Sazından” kitabı 1983 yılında; “Dağ Çiçekleri” adlı kitabı ise 1987 yılında Ankara’da yayımlanmıştır. Kitapta bulunan şiirlerde hem Azerbaycan, hem Türkiye Türkçesi özellikleri görülmektedir. Bu çalışmada Alazan Baycan’ın Azerbaycan Muhaceret edebiyatındaki yeri irdelenerek şiirlerinde yer verdiği bağımsızlık arzusu, ana vatan özlemi ve özellikle ana diline olan düşkünlüğü gibi temalar üzerinden hem üslup özellikleri, hem de mücadelesini verdiği dünya görüşü ele alınmıştır. Şairin dünyasındaki sosyal ve siyasi gelişmelerin eserlerine olan yansımalarını ortaya koyabilmek için, şiirleri sosyolojik ve tarihî boyutları ile değerlendirilmiştir. Dolayısıyla Baycan’ın sanat anlayışı edebiyat – toplum ilişkisi içinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: