Abstract:

Bu çalışmada 1950-2000 yılları arasında, illerin doğum yerine göre nüfus yapısı üzerinde durulmuştur. Sayım esnasında sayıldığı ilde, sayıldığı il dışında ve yurt dışında doğanlardan oluşan bu nüfus gruplarının yapısını belirleyen temel etmen göçler olmuştur. Buna göre fazla göç alan illerde, sayıldığı ilde doğanların toplam il nüfusundaki payı düşük olmaktadır. Bu bağlamda henüz göçlerin yoğun bir şekilde başlamadığı 1950’li yıllarda illerin çoğunluğunda nüfusun büyük bir bölümü aynı ilde doğmuştur. Nitekim 1950 yılında 63 ilden 45’inde sayıldığı ilde doğanların payı %90’ı aşmıştır. Özellikle batı bölgelerdeki illerde payın daha düşük ve Karadeniz Bölgesi illerinde ise yüksek olduğu görülmektedir. 2000 yılına gelindiğinde, belirgin bir değişimin olduğu görülmektedir. 1950 yılında toplam nüfusları içinde, sayıldığı ilde doğanların payının %90 altında olduğu il sayısı 18 iken, 2000 yılında 49’a yükselmiştir. Ayrıca Ege Bölgesi kıyılarındaki yüksek oranlı yapı daha güneye ve Akdeniz kıyılarındaki illere de yayılmıştır. Sayıldığı il dışında doğan nüfusun yapısında ise ilk dikkat çeken husus 1950 yılında payların düşük olmasıdır. Öte yandan Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesi, daha az göç almalarının bir sonucu olarak, payları genellikle düşük değerler göstermektedir. Artan göç hareketleri sonucunda 2000 yılında yapının değiştiği de görülmektedir. 1950 yılında %10’un üstünde payı olan iller sadece dokuz il iken, 2000 yılında durum tam tersine dönmüş, illerin büyük bir kısmı %10 oranını aşmıştır. Yabancı ülke doğumluların miktarı ve toplam nüfusları içindeki paylarında da önemli değişimlerin olduğu görülmektedir. 1950’de daha yüksek oranlar bulunurken, illerdeki yabancı ülke doğumluların payının 2000 yılında genel olarak %5’in altına düştüğünü belirtmek mümkündür. Diğer değişim ise, payı gerileyen illere rağmen, bazı illerde payın artmasıdır. Payın önemli oranda arttığı iller Antalya, Muğla, daha sonra il olan Yalova ve Sakarya’dır.

Keywords: