Özet:

Bu makale iki farklı edebi eserde, Doğu kültürlerinin ve milletlerinin Batılılar tarafından çalışılması anlamına gelen Oryantalizm meselesini irdelemektedir. Bunlardan ilki, ünlü İtalyan besteci Giacomo Puccini tarafından yazılan Madame Butterfly adlı opera ve diğeri ise Çin asıllı Amerikalı ünlü oyun yazarı David Henry Hwang tarafından yazılan M. Butterfly adlı tiyatro oyunudur. Her iki edebi eser de Güney Asya kökenli bayan karakterlerle Avrupa ve Amerika kökenli erkek karakterler arasındaki romantik ilişkiye odaklanmaktadır. Her iki eser de Doğu kültürleri ve insanlarıyla alakalı basmakalıp imgeler içermektedir, ama bununla birlikte opera aşağılayıcı ve alaycı bir yaklaşım sergilemekteyken tiyatro oyunu daha objektif ve gerçekçi bir tutum sergilemektedir. Puccini’nin operası, Doğu’nun insanlarını eleştirmekte ve onları “medeniyetsiz”, “zayıf”, “boyun eğen”, “pasif” ve “feminen” olarak göstermekteyken Hwang’in tiyatro oyunu, Doğu kültürlerinin daha gerçekçi ve objektif bir resmini çizmektedir. Oyun, Doğu insanlarını gayet zeki, çalışkan ve hırslı olarak görmekte, okuyucuya, Avrupalılar tarafından baskılanmış ve tanımlanmış Doğu insanlarının Oryantalist yazarların yarattığı imgeye pek de uymadığını göstermeye çalışmaktadır. Sanayi Devrimi sonrasında ekonomik olarak güçlenen Batılı ülkeler, Doğu ülkelerini, insanlarını ve kültürlerini merak etmeye başlamış, bu sebeple bu ülkelere araştırmacı yazarlar ve gezginler göndererek bilgi toplamaya çalışmıştır. Ekonomik gücü elinde bulunduran Batı, dünya üzerinde farklı ırklar olduğunu ve bu ırklardan bazılarının diğerlerine kıyasla daha üstün olduğu tezini ortaya atmıştır. Bu ırk denklemine göre, Batı yani Avrupalı milletler üstün ırk, Doğu yani Avrupalı olmayan milletler ise öteki olarak sınıflandırılıp, etiketlendirilmiştir. Bu sebeple Oryantalist yazarların eserlerinde Batı kültürü ve insanları övülürken Doğu kültürü ve insanları yerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: