Özet:

Çalışmada eğitim politikalarının temel kavramlarından olan ideolojinin neoliberalizm ve hesap verebilirlik kavramları ile bağlantısı kurulmaya çalışılmıştır. Eğitimin sistem yapısı içerisinde değerlendirilmesi ve eğitimde hesap verebilirliğin ölçme ve değerlendirme üzerinden sağlanması neoliberal eleştirilerin eğitimin "bilim" yönüne iktisadi açıdan yaklaşılmasına yöneliktir. İdeolojiler, karmaşık toplumsal hayatın akışında mantıklı ve tutarlı örüntüler bulmaya yarayan, yapıyı ve işleyişi anlamsal bütünlük içinde değerlendirmeye çalışan aracılardır. Toplumsal olaylar ve gelişmeler hakkında insanların sebep-sonuç ilişkisi kurması, olaylar hakkında tutarlı ve kendi içinde anlamlı açıklamalar yapması, seçenekler içinde rotasını belirleyecek kılavuza ihtiyaç duyması ideolojilerin doğmasında ve gelişmesinde etken olmuştur. Hesap verebilirliğin güçlü yönleri arasında veriye dayalı politika yapımı sürecinde karar alıcılara ve uygulayıcılara çeşitli analizler için kolaylık sağlaması başta sayılabilir. Siyasal düzlemde neoliberalizmin aktif olması ile birlikte toplum hayatının her aşamasında, özellikle ekonomi-politik çerçevesinde bu akımın argümanları daha görünür hale gelmiştir. Bu siyasal dalga ile neoliberalizme ilişkin retoriğin eğitim alan yazınına, politikalarına ve eğitim pratiklerine yansıması da kaçınılmaz olmuştur. Neoliberalizmin dayandığı serbest piyasa anlayışı, bu piyasanın gerektirdiği insan tipinin okullarda yetişmesini gerektirmektedir. Dolayısıyla okullardaki söylem ve pratikler de bu doğrultuda gerçekleşmektedir. Günümüzdeki eğitim retoriğinde sıklıkla duyduğumuz rekabete ve yarışa dayalı kavramlar okul çağındaki bireylerin gelişim özelliklerinin çok ötesinde ve yetişkinleri ilgilendiren “iktisadi” kavramlardır. Bu çalışmanın içinde neoliberal siyasal politikaların eğitime olan yansımaları ve özellikle ideoloji, hesapverebilirlik ve neo-lieberalizm arasındaki ilişkiye genel bir çerçeve çizmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: