Özet:

Kağızmanlı Şeyh Zeynelabidin (ö.1952), son devir Nakşî âlim ve mutasavvıflarındandır. Hayatı, ilmi ve tasavvuftaki yeri hakkında çok az şey bilinmektedir. Ancak bugün, canlı kaynak konumundaki torunlarından elde edilen bir kısım bilgi ve belgeler, bu hususta önemli bir boşluğun doldurulmasına katkı sağlamaktadır. Bu kaynaklara göre; Şeyh Zeynelabidin, Muş’un Bulanık ilçesi Abri (Esenlik) köyünde medfun, âlim ve seyyid bir zat olan Şeyh Aynülmelek (Abdülmelik) (ö.726/1326)’in soyundan gelmektedir. Tasavvuf yolundaki seyru sülûküne Şeyh Muhammed Küfrevî (ö.1316/1898)’ye intisab ederek başlamış; icâzetnâmesini ise onun oğlu Şeyh Abdülbaki Küfrevî (ö.1943)’den almıştır. Orijinal nüshasına ulaştığımız bu icâzetnâmenin içeriğinde bir kısım tasavvufî bilgi ve tavsiyeler ile beş ayrı senetle Hz. Peygamber’e ulaşan tarikat silsilesi yer almaktadır. Zeynelabidin, I. Dünya Savaşı yıllarında Abri köyünden Cizre’ye muhacir olarak gitmiştir. Ancak daha sonra devrin idarecileri tarafından aynı şehirde sürgüne tabi tutulmuştur. Cizre’de bir süre imamlık yapmış ve bu esnada birçok talebe ve mürid yetiştirmiştir. Bunlardan Hulusi Yahyagil (ö.1986) hariç, geri kalanları hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. Şeyh Zeynelabidin, Cizre’deki sürgün hayatının bitmesinden sonra Kağızman’a yerleşmiş ve irşâd faaliyetlerine burada devam etmiştir. Bu makalede öncelikle, Şeyh Zeynelabidin’in hayatı ve nesebi hakkında bilgiler verilecektir. Daha sonra ise onun, Şeyh Abdülbaki Küfrevî’den aldığı tarikat icâzetnâmesi değerlendirilecektir. Ayrıca onun tasavvufî kişiliğinin ortaya konulmasına katkı sağlayacağını düşündüğümüz, Hulusi Yahyagil ve yakın dostu Alvarlı Muhammed Lutfî (ö.1376/1956)’nin kendisine yazdığı mektuplar üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: