Özet:

Çalışma, Tahir Alangu’nun derlediği “Keloğlan Masalları” adlı yapıtındaki “Keloğlan ile Kardeşi” masalının göstergebilimsel açıdan çözümlenmesini içermektedir. Çalışmada çocuk yazınına yönelik inceleme ve araştırma kitaplarında yer alan klasik anlatı çözümlemelerinin yerine Greimas’ın göstergebilimsel çözümleme kuramı tercih edilmiştir. Ancak anlatı çözümlenirken göstergebilimsel kuramın sadece belli başlı aşamaları ve temel ilkeleri ele alınarak, kuramın algılanmasının ve uygulanmasının kolaylaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada “Keloğlan ve Kardeşi” adlı anlatı beş kesite ayrılmış, ardından söylemsel ve anlatısal düzeyleri tespit edilmiştir. Anlatı ile söylem yapılarının masal içindeki işlevleri göstergebilimsel kavramlar aracılığıyla uygulamaya dökülmüştür. Temel alınan Greimas’ın göstergebilimsel çözümleme kuramı, özünde göstergeler sistemi içinde anlam birimlerinin yeniden yapılandırılması sürecini barındırmaktadır. Araştırmada bu modele bağlı olarak incelenen yapıt, “anlatı düzeyi, söylem düzeyi” ve “mantıksal-anlamsal” düzeyler açısından çözümlenmiştir. (Rıfat, 2007) Göstergebilimsel okumada hedef gösterge dizgesinin ayrıştırılıp, parçaların tekrar bir araya getirilirken yeni anlam üretim süreçlerini geliştirmektedir. Dolayısıyla bu yönüyle çalışma durağan değil, sürekli değişim ve dönüşüm içinde olan sosyal yaşama ilişkindir. Göstergebilimsel yöntemin metin odaklı bir yöntem olması nedeniyle, çocuk yazını anlatılarının incelenmesinde ve yeniden anlamlandırılmasında tercih edilmiştir. Türkçe eğitiminde çocuk yazını araştırma ve inceleme kitaplarının geleneksel inceleme yöntemlerinin dışına çıkabilmesi için farklı yöntem çözümlemelerinin (göstergebilim, alımlama estetiği, psikanalitik, yapısalcılık vb.) algılanmasını kolaylaştıracak ve bunların uygulama örneklerinin yaygınlaşmasını sağlayacak çalışmalar arttırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: