Abstract:

Bu makalede SSCB döneminden tevarüs eden ve sonrasında bölgede oluşan güvenlik problemlerinin çözümü adına Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)’nün bu problemlerin çözümündeki etkililiği sorgulanmıştır. Şangay İşbirliği Örgütü’nün bölge problemlerine getirmiş oldukları çözümlerin kalıcılığını/etkinliğini ortaya koymak için bölgenin ve örgütün başat güçleri olan Çin ve Rusya başta olmak üzere bölgedeki ülkelerin problemlere yaklaşımı ayrı ayrı ve karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Sınır problemleri, etnik problemler, terörist, ayrılıkçı ve aşırıcı gruplar ile uyuşturucu kaçakçılığı farklı bölümler halinde incelenmiştir. Coğrafi, etnik ve kültürel gerçeklikler dikkate alınmadan çizilen sınırlar, bölge halkına uygulanan baskılar, küresel güçlerin bölgedeki radikal gruplara verdikleri destek bölgedeki güvenlik sorunlarının tırmanmasına neden olmuşlardır. Bölgenin güvenliğini tehdit eden bu problemlerin çözümünde ekonomik, demografik, askeri ve stratejik kaynaklar açısından önemli bir potansiyele sahip olan Şangay İşbirliği Örgütü’nün uluslararası aktörlerle yapacağı işbirliği ve örgütün kurumsal yapısının tamamlanması, yetkin bürokratlar ve yeterli bütçesinin oluşturulması, Şangay İşbirliği Örgütü’ nün bölgenin güvenliğinin sağlanmasında etkin rol alabilecek bir potansiyele sahip olabileceğini göstermektedir. Ancak Şangay İşbirliği Örgütü’nün bölgenin güvenlik problemlerine hali hazırda ürettiği çözümlerin yeterli olmadığı görülmektedir. Bu durumun kaynağında yatan temel nedenler hem Şangay İşbirliği Örgütü’nün kurumsal yapısını tamamlanmamış olması hem de Rusya ve Çin’in Şangay İşbirliği Örgütü üzerindeki kurmuş olduğu hegemonyalarıdır. Bu durum çözüm için gerekli kararların alınmasında problem teşkil etmektedir.

Keywords: