Abstract:

Temettüat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin önemli kaynaklarından biridir. Kayıtlarda anılan dönemde bölgelerin mal-mülk,hayvan, arazi ve insanların şahsi malvarlıklarınınkaydedilmesi ile sosyo-ekonomik hayat,nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün karakteristik özellikler ortaya konulmaktadır.Kayıtlarda ayrıca mükelleflerinin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgi alabilmek mümkün olmaktadır.Bu çalışmada, H.1260-1261/M.1844-1845 yılında Ankara eyaletine tabi Dinek Keskini Kazasının Ahılı karyesi ile Kalecik (Kal’acık) Keskini Kazasının Balışeyh karyesinin 671 ve 755 numaralı temettuat defterinden faydalanılarak, anılan karyelerin sosyal ve ekonomik yapıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Toplam 118 hanesi olan Ahılı karyesi ile 64 hanesi olan Balışeyh karyesinde ikamet eden insanların geçimlerini büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır.Anılan köylerden Ahılı’da tarımsal manada buğday, arpa, penbe (pamuk) üretimi yapılırken, Balışeyh’de buğday ve arpa tarımı yapılmaktadır.Hayvancılık alanında ise daha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek hayvanlarıyetiştirilmektedir.Meslek dalı olarak her iki köyde de ziraat erbabının fazlalığı dikkat çekmektedir.Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban gibi meslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır.Ayrıca bu çalışmadaher iki köyde yaşayan vergi mükellefi hane reislerinin tarım, hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergi çeşitleri tespit edilerek vergiyükleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords: