Abstract:

Beden algısı, bilişsel, duyuşsal, davranışsal yönleriyle hem olumlu hem olumsuz özellikler içeren çok boyutlu bir yapı olarak tanımlanabilir. Beden algısı, bireyin yalnız dış görünüşü olmayıp, çok yönlü somutlanmış psikolojik deneyimlerini içerir. Bu anlam da Cash’ a (1990) göre beden algısı tek bir durumdan daha fazla bir şeyi anlatır ve “beden algısı beden algılarıdır” ifadesini kullanır (Cash, 2004). Cash’a (2004) göre beden algısı; bireyin davranışları, duyguları, inançlarını ve düşüncelerini içeren beden ilişkini, kendilik algısını ve kendilik tutumlarını, kişilik yapısını, cinsiyet rollerini kapsar. Moe’ya (1999) göre beden algısı bireyin bedensel görünümü hakkında zihninde oluşturduğu bir resim olarak tanımlanır. Moe’ya (1999) göre olumsuz beden algısı yaygın olarak bireyin kilolu olma ile ilgili duygularını ve kilo alma ile ilgili kaygılarını ifade etmesine olarak görünse de, kilo olumsuz beden imajının yalnızca bir parçasıdır. Bazı insanlar duygusal olarak bedenlerini inceden inceye inceler ve bedenlerinin çeşitli parçaları ile ilgili kusurlar bulurlar. Olumsuz beden imajı bireyin bedeni hakkında iyi hissedememesine ve onu kabul edememesine, yüz kızarması eğilimi göstermesine ve nevrotik kişilik özelliğine neden olabilir. Bu durumlar birey için büyük bir sosyal görünüm kaygısına dönüşebilir. Bizim yaşam deneyimlerimiz, cinsiyet rollerimiz, kişilik özelliklerimiz ve yüz kızarma eğilimlerimiz içinde yaşamakta olduğumuz bedenle tamamen etkileşim halindedir. Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin sahip oldukları kişilik özelliklerinin, cinsiyet rollerinin ve yüz kızarma eğilimlerinin sosyal görünüm kaygısını yordama gücünü ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesinde öğrenim gören 400 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada, Sosyal Görünüm Kaygısı Ölçeği, BEM Cinsiyet Rolü Envanteri, Yüz Kızarma Eğilimi Ölçeği ve 5 Faktör Kişilik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde çoklu doğrusal regresyon ve korelasyon analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda yüz kızarma eğilimlerinin, cinsiyet rollerinin ve nevrotik kişilik özelliklerinin sosyal görünüm kaygısını yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: