Abstract:

Dinsiz toplum olmadığı gibi mistik bir yönü olmayan dinde bulunmamaktadır. Dinlerin herkes için ortak olan ve aynı somut manaya işaret eden zahiri hükümleri şekli birlikteği sağlar. Dinin formu olarak tarif edebileceğimiz bu yüzünün dışında kişilerde değişik şekillerde tezahür eden engin mana yüklü yüzünü de mistisizm oluşturmaktadır. İnananların Tanrı’ya daha yakın olmaları ve O’nun bilgisine ulaşabilmeyi hedefleyen mistisizm bu yönü ile dinin özüdür. İnsan ruhuyla direk bağı olan din, mistik yönü aracılığıyla bireyin iç dünyasında yeniden keşfedilir. Dinin herkes için ortak mana dünyası olan zahiri hükümlerden hareketle bireyin fıtratında sahip olduğu potansiyellerini geliştireceği yeni, sonsuz tecrübe ve mana dünyası olarak mistisizm dini kemâle erdirir. Din ve dini hayatın bir takım tecrübeler aracılığıyla bireyde daha anlamlı kılınması ve bu tecrübelerin aktarılması için sembollere ihtiyaç duyulmuştur. Zira soyut, değişken olmasına karşın sembol mana yönü ile engin ve güçlüdür. Böylece dinin herkes için sabit ve ortak mana dünyasından alınan semboller bireyin iç âleminde yeniden anlamlandırılarak daha deruni bir mana ile bireyin dini duygu ve düşünce âlemi zenginleştirir. Mistik tecrübeler dinin görünen hükümlerine yeni bir hayat kattığı gibi sembolizmde kelime veya nesnelere yeni anlamlar katmaktadır. Bu yetkinliğini giderek geliştiren bireyler bir süre sonra daha önceden sembol manası olmayan sıradan herhangi bir nesneyi sembol olarak kullanıp, onu dininin iç âleminde inkişaf etmesi için bir araç olarak kullanabilir duruma gelecektir. Bu nedenle geçmişten bu yana bütün dinlerin mistikleri sembolleri çok fazla kullanmışlardır. Doğal insani bir anlatım olması nedeniyle birçok dinde aynı manayı paylaşan sembollere rastlanmaktadır. Bu çalışmada mistisizm ve sembolizmin, insanın Tanrı ile olan özgün ve vazgeçilemez iletişimdeki paydaşlığı ele alınmıştır.

Keywords: