Abstract:

Bireyin kendini izleme ve değerlendirme sürecinde bir nevi geribildirim olan öz yansıtma, bireyin kendi davranış ve deneyimlerinin farkındalığını, memnuniyet ve memnuniyetsizlikleriyle karşı karşıya kalmasını ve gerek gördüğü sürece değiştirmesini sağlar. Bu çalışmada bireyin hem kendisine yönelik hem de dış dünyaya yönelik farkındalıklarını arttırmada önemli yere sahip olan öz yansıtma kavramının tanımları, türleri, tarihi temelleri, öz-yansıtmayla bağlantılı teoriler ve öğretmen öz-yansıtması kavramsal çerçevede ele alınarak incelenmiştir. Öz-yansıtma süreci bireyin öz-düzenleme döngüsü, geribildirimi kullanabilme becerisi ve kendisindeki ilerlemeyi izlemeye yol açabilen duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını keşfetmesi bağlamında ele alınmış; bu süreç aşamaları yansıtılacak olayın seçimini kapsayan deneyim aşaması, deneyimi tanımlayarak daha fazla açıklık getirmeyi kapsayan değerlendirme aşaması, deneyimi tekrar gözden geçirmeyi kapsayan analiz aşaması, deneyimi yorumlamayı kapsayan ortaya çıkarma aşaması, alternatifleri gözden geçirerek gelecek eylemleri yeniden düşünmeyi kapsayan bütünleştirme aşaması, yeni bir bakış açısıyla olayı tekrar ele almayı kapsayan bilinçli eylem aşaması olarak açıklanmıştır. Bu çalışmada öz-yansıtmayla bağlantılı modern teorilerden üstbiliş, bilişsel karmaşıklık, deneyime dayalı öğrenme ve transformatif öğrenmeye yer verilmiş, bu teoriler öz-yansıtma temel çatısı altında incelenerek benzerlik ve farklılıkları belirlenmiştir. Son olarak, öğretmenin kendi öğretmesini değerlendirmesinde ve mesleki gelişiminde gerek görürse uygulamaya yönelik kendi metodunda değişiklikler yapabilmesinde önemli yeri olan ve bir çeşit öğretmenin kendi iç diyaloğu olarak ifade edilen öğretmen öz-yansıtmasına yönelik aşamalara yer verilmiştir.

Keywords: