Abstract:

Bir kavramı, olayı, olguyu veya varlığı mecaz bir anlatımla ifade etme şekli olarak açıklanan metafor, son yıllarda eğitimde sıkça başvurulan öğretim teknikleri arasında yer almaktadır. Yapılan çalışmalar bireylerin oluşturdukları metaforların geçmiş bilgi ve deneyimlerinden etkilendiği sonucunu ortaya koymaktadır. Türk tarihinin öğretiminde de bireylerin geçmişte yaşamış kişilere, olaylara veya tarihi kavramlara ilişkin görüşleri kullandıkları metaforlar aracılığıyla tespit edilmeye çalışılmaktadır. Çanakkale zaferinin öğretimi de bu açıdan öğretim programlarında ayrı bir öneme sahiptir. Bu tarihi zaferin öğrencilerde ve öğretmen adaylarında bıraktığı iz, oluşturdukları metaforlar aracılığıyla da belirlenebilir. Bu çalışmanın amacı Adıyaman ilinde öğrenim gören sosyal bilgiler, sınıf öğretmenliği ve tarih öğretmen adaylarının, 8. Sınıf ortaokul öğrencilerinin ve ortaöğretim 12. Sınıf öğrencilerinin “Çanakkale Savaşı” kavramı üzerine oluşturdukları metaforları belirlemeye çalışmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile yürütülen araştırmanın verilerini elde etmek için araştırmacılar tarafından görüşme formu oluşturulmuştur. Görüşme formunda metafor ile ilgili gerekli açıklama yapıldıktan sonra farklı kavramlarla ilgili metafor örnekleri verilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilerek benzer metaforlar aynı kategoride toplanmıştır. Sonuç olarak öğretmen adaylarının sırayla lise ve ortaokul öğrencilerine göre daha fazla metafor kullandıkları anlaşılmıştır. Ayrıca başta “Mücadele” olmak üzere, “Var Olma”, “Yıkım”, “Yeniden Doğuş” ve “Tarihten Ders Alma” temaları altında öğrenci ve öğretmen adayları metaforlar oluşturmuşlardır.

Keywords: