Özet:

Bu çalışma, tarihi süreçte milletler mücadelesinin ana sebeplerinden birini teşkil eden paylaşım kavgası içinde, ülkelerin 21 Yüzyılda giriştiği “enerji savaşları” diye ifade edebileceğimiz rekabeti konu almaktadır. Dünya enerji kaynaklarının zenginliği bakımından bu savaş Ortadoğu Orta Asya’da geçmekte, Türkiye de jeopolitiği bakımından bu kavgadan kendini vareste tutamamaktadır. Güncel enerji mücadelesi içinde, küresel güçler ve bölge ülkeleri bir şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak yer almaktadır. Daha doğrusu bölge ülkeleri, küresel güçlerin yörüngesinde bu savaşta yer almaktadır. Dünya tarihi ile yaşıt olan bu mücadele, dünyanın bilimsel ve teknolojik alanlarda kat ettiği aşamalar, sanayileşme, nüfus artışı ve kaynakların azalması çerçevesinde daha çetin bir mücadeleye dönüşmüştür. Bugün bölgede yaşanan enerji savaşları da, mücadelenin çağdaş sürümüdür. Chester Projesi’nin uygulanacağı coğrafyaya ve Proje sayesinde oluşacak nüfuz alanına baktığımız zaman, Proje’nin Anadolu’da Samsun-Ankara-Mersin hattının İran’a kadar doğusunu, Suriye ve Irak’ın kuzeyini, Türkiye’nin Karadeniz kıyılarını kapsadığını görmekteyiz. Bu bölgeye nüfuz eden gücün, Ortadoğu ve Kafkasya ile Doğu Akdeniz kıyıları ve Afrika’nın bölgeye mücavir topraklarını kontrol edebileceği de açıktır. Tam da bu noktada Amerika’nın Büyük Ortadoğu Projesi akla gelmektedir. Chester Projesi’nin nüfuz alanı ile BOP’a konu olan Coğrafya aynı coğrafyadır. Dahası, bölgenin zengin petrol yataklarına, zengin doğal gaz kaynakları da eklenmiştir. Petrol ve doğal gaz bakımından Ortadoğu kadar zengin Orta Asya da rekabet alnına girmiş ve oldukça genişletmiştir. Şimdilerde de bölgenin huzur ve güvenliği ile doğrudan ilgili olan konu, petrol ve doğal gaz savaşıdır. Bu kaynaklara sahip olan ülkelerden daha çok, yine egemenlerin mücadelesi yaşanmakta, bölge ülkeleri bu mücadeleye tabir caizse, meze olmaktadırlar. Kafkaslarda yaşanan çatışmalar, Avrupa ülkeleri ve Amerika ile İran arasında yaşanan gerginlik, Türkiye’nin kendi içinde yaşadığı etnik gerekçelere dayalı sıkıntı, komşularıyla yaşadığı problemler, Irak, Suriye, Filistin, hatta Mısır’da yaşanan iç savaşlar, Amerika’nın Afganistan ve Irak’ta bazı insani sebeplerle gerçekleştirdiği işgallerin hepsi de, bölgedeki zenginliklere sahip olmak için yaşanmaktadır. Muhtemeldir ki, bugünkü Amerika Chester Projesi’nin gerçekleştirilmiş olmasını çok isterdi. 100 yıl önce bölgeye girmeyi başarabilen bir Amerika, yine muhtemeldir ki, bugünkünden çok daha güçlü ve buralarda kök salmanın keyfini yaşayan bir Amerika olacaktı. Bugün varlığını korumak ve nüfuzunu arttırmak istediği bu bölgede, o günlerdeki kadar avantajlı olmadığı bir gerçek. O zamanlara göre gerilettiği Avrupalıları yanında sürükleyebilmekte, fakat bu dengelere yeni giren Rusya ve Çin gibi ülkelerin rekabetiyle uğraşmak zorunda kalmaktadır. Bir bakıma 100 yıl öncesinde Avrupalıların üstlendiği rolü, çağımızda bu ülkeler üstlenmiştir. Yine de, tek süper güç olarak Amerika, her istediğini yapamıyor olsa da, bu tahterevallide ağır çeken taraf olarak görünmektedir. O, herkese rağmen istediğini yapamasa bile, O’na rağmen iş yapılması da zor görünmektedir. Bu mücadelenin tarafları kaynaklara sahip olan ülkeler değil, küresel güçlerdir. Çağımızda yaşanan bu mücadele, elbette ki bir tarihi sürecin sonucudur. Mücadelenin geçmişinde de Osmanlı, coğrafyası dolayısıyla bu mücadelenin arenası olmuştur. Burada hareketle, güncel savaşın daha iyi anlaşılabilmesi bakımından geçmişe bir atıf yapılmış, “Chester Projesi” ekseninde, güncel enerji mücadelesinin kodları çözülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: