Özet:

Atatürk, Ankara’nın başkent ilân edilmesiyle başlayan siyasî, sosyal, ekonomik ve kültürel alanda gerçekleştirilen yeni düzen çalışmalarının sonuçlarını bizzat yerinde görmek ve halkın düşüncesini öğrenmek amacıyla çeşitli tarihlerde yurt gezilerine çıkmıştı. O’nun, binlerce kilometre mesafe kat ederek gerçekleştirdiği yurt gezileri; “inceleme” veya “açılış” gezileri değildir. Atatürk’ün 17 Ekim 1922’de başlayan gezileri, 20-24 Mayıs 1938 tarihleri arasında gerçekleştirilen Mersin, Adana gezisiyle noktalanmıştır. Yurt gezileri, planlı, programlı ve kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Gezilere, bakan, müsteşar ve uzmanlardan oluşan kalabalık heyetler katılmıştır. Uzmanlar, halkın beklentilerini, şikâyetlerini içeren raporlar hazırlamışlardır. Ankara’ya dönüşte, hazırlanan raporlar değerlendirilerek sorunlar giderilmeye çalışılmıştır. Atatürk’ün Amasya gezileri de bu kapsamda değerlendirilmelidir. İlk olarak Milli Mücadele döneminde gelmiştir. Türk İnkılâbının ihtilâl beyannamesi olan Amasya Tamîmi’ni 20-21 Haziran 1919’da burada hazırlayıp yayınlatmıştı. Yine, İstanbul Hükümetinin temsilcisi Salih Paşa’yı Amasya’da karşılamış ve 20-22 Ekim 1919’da Amasya Protokollerinin hazırlanmasını sağlamıştı. Gezi kapsamında üçüncü gelişi ise 1924’te olmuştur. Erzurum ve çevresinde yaşanan deprem felaketi üzerine Trabzon’da bulunan Atatürk, Karadeniz yoluyla Samsun-Amasya-Tokat-Sivas ve Erzincan üzerinden Erzurum’a gitmeye karar vermişti. Bu amaçla Samsun üzerinden 24 Eylül 1924 tarihinde Amasya’ya gelmişti. Dördüncü gezi, 18 Eylül 1928’de gerçekleşmiştir. Harf inkılabı ve yeni harflerin tanıtılması amacıyla Samsun üzerinden Amasya’ya gelmiş ve Amasyalılarla bir arada olmuştur.Atatürk’ün Amasya’ya beşinci kez gelişi ise 22 Kasım 1930 tarihinde demiryolu hattının açılışı dolayısıyla gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler: