Abstract:

Türk Milleti tarihi süreç içerisinde sürekli olarak sosyal ve kültürel değişim içinde olmuştur. Özellikle Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki ilerlemeler karşısında geri kalması sebebiyle modernleşme çabası içine girmiş, modernize olmayı Batılılaşmada aramıştır. Batı örnek alınarak kurumlarında yenileşmeye gitmiş, sosyal ve kültürel alanda ilerlemenin yollarını aramıştır. Bu amaçla eğitim alanında da yenilikler yapılmış, sosyal ve kültürel gelişmenin temeli olarak görülen eğitime büyük önem verilmiştir. Eğitimin, çoğu zaman, ideolojilere hizmet edişi, ideolojilerin topluma yerleştirilmesi ve devamlılığının sağlanması için vazgeçilmez bir araç oluşu her dönem onu önemli kılmıştır. Bir milletin eğitim sistemi ve eğitim amacı tarihsel dönemlerde farklılık gösterebilir. Osmanlı eğitim sistemi dini eğitimle halkı yönlendirmeye çalışırken cumhuriyet döneminde laik eğitim sistemi daha geçerli hale gelmiştir. Atatürk, eğitimi, toplumsal ilerlemenin vazgeçilmez bir unsuru olarak görmüştür. Siyasi, sosyal, kültürel ve teknolojik olarak ilerleyebilmemizi iyi bir eğitim sistemi kurmakla mümkün olabileceğini kavrayan Atatürk, eğitime büyük önem vermiştir. Çalışmamızda; Cumhuriyetin ilk yıllarında sosyal ve kültürel değişimin temelini oluşturan inkılâpların topluma yerleştirilmesinde eğitimin bir araç olarak kullanılması üzerinde durulmuş, eğitimin ideolojik yönü ele alındıktan sonra Osmanlı Devletinde eğitim alanında gelişmeler incelenmiştir. Türk İnkılâbının önderi olan Atatürk’ün eğitim anlayışı ele alınmış ve eğitim alanında yapılan inkılâplar ve eğitim amaçlı açılan kurumların toplum yapısı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çok uluslu Osmanlı toplum yapısından milli bir toplum oluşturma gayelerinin yanı sıra doğulu bir toplumdan batılı bir toplum oluşturma gayretlerinde eğitimin rolü nasıl olmuştur?

Keywords: