Özet:

Eski Türk edebiyatında İslâmî konular geniş yer tutar. Bu konuların başında da Hz. Muhammed gelir. Hz. Muhammed’in hayatı, hadisleri, hâl ve tutumları, bedensel özelliklerinin yanında ona duyulan sevgi de eski Türk edebiyatında eserlere konu olmuştur. Divan ve mesnevilerin başında Allah’ın birliğinden söz eden tevhidlerden hemen sonra Hz. Muhammed’i öven naatlar yer alır. Hz. Muhammed’in hayatının her safhası gibi mi‘râcı da kimi zaman müstakil kimi zaman da eserlerde bir bölüm hâlinde ele alınmıştır. Mi‘râciye veya mi‘râcnâme adı verilen bu eserler mensur olarak da kaleme alınmakla birlikte genellikle manzum olarak yazılır. Hz. Muhammed’in Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya gidişine “isrâ”, oradan Allah katına çıkışına “mi‘râc” denilmesine karşın çoğu zaman eski Türk edebiyatında mi‘râcla her ikisi kastedilmiştir. Mi‘râc, diğer Müslüman milletlerin edebiyatlarında da ele alınmış ancak en güzel mi‘râciye örnekleri Türk edebiyatında yazılmış, yazılan bu mi‘râciyeler bestelenmiş ve Recep ayının 27. gecesi ile bazı dinî günlerde okunmuştur. Makaleye konu olan Mi‘râciye, kaynaklarda hakkında çok fazla bilgi bulunmayan Hâfız-ı Yenişehr-i Fenârî olarak anılan Hâfız Ömer tarafından 1791’de yazılmış bir eserdir. Mi‘râciye’nin tespit edilebilen dört nüshası vardır. Pek çok mi‘râciye gibi sade sayılabilecek bir dille samimî bir üslupla kaleme alınan eser 319 beyittir. Aruz vezniyle ve mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Eserde Hz. Muhammed’in Allah’ın katına çıkıp Allah’la konuşması pek çok mi‘râciyede olduğundan daha geniş bir şekilde ele alınmıştır. Bu makalede Hz. Muhammed’in mi‘râc mucizesi hakkında genel bilgiler verilmiş, mi‘râciye türü ve bu türe örnek çalışmalara değinilmiş, Hâfız Ömer’in Mi‘râciye’sinde görülen hususiyetler belirtilmiş, Mi‘râciye’nin özeti verilerek nüsha karşılaştırmasıyla metni ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: