Abstract:

Sanat ontolojisi varlığı bir bütün olarak değil, tabakalara ayırarak varlığın özüne ulaşmayı ilke edinen bir kuramdır. Roman Ingarden ve Nicolai Hartmmann’ın öncülüğünde tabakalara ayrılan ontolojik tahlil oldukça yeni bir yöntemdir. Bugünkü anlamda varlığı 1930’lara dayanan bu yöntem, sanat eserini bir obje veya nesneden farklı bir kategoriye alır. Buna göre her sanat eseri ayrı bir yaratımdır. Her sanatçı, eserine kendi yorumunu katar. Yaratıcı süje ile okuyucu özne (süje) arasındaki ilişkiyi ortaya çıkaran sanat ontolojisine göre metin, şekil ve anlam yönünden iki genel kategori altında ele alınır. Ön yapı dediğimiz şekil kategorisinde ön yapıdaki ses yapılarından yola çıkılarak anlamın derin tabakalarına doğru yol alınır. Bu şekilde sanat eserinin ontik yapısını anlaşılır hale getirmeyi amaçlayan bu yöntem, İsmail Tunalı’nın da katkılarıyla oldukça olgunlaşmış ve Türk edebiyatında hem eski hem de yeni ürünlere uygulanabilecek bir yapıya kavuşmuştur. Bu çalışma yukarıda değindiğimiz ontolojik yöntem çerçevesinde Servet-i Fünûn şiirinin en önemli temsilcisi olan Tevfik Fikret’in “Ramazan Sadakası” şiirini incelemeyi amaçlamaktadır. Soğuk bir ramazan gününde dilenen zavallı bir çocuğu konu alan bu şiir, ses tabakasından yola çıkılarak şiirden evrensel çıkarımlarda bulunulan alınyazısı tabakasına kadar vardırılacaktır. Bu şekilde şiirin ritmini sağlayan aliterasyon, asonans, kafiye, redif, söz sanatları gibi armonik unsurların şiirin anlam tabakasına olan katkısı ortaya çıkarıldıktan sonra, tabakalardan teker teker geçilerek şiirin temasına ulaşılmaya gayret edilecektir.

Keywords: