Abstract:

Bu araştırmanın temel amacı sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe dersinde demokratik kültür bilinci geliştirmeye ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü’nde 2010-2011 öğretim yılı güz döneminde Sınıf Öğretmenliği Programı’na devam eden dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 100 öğretmen adayına anket uygulanmış, uygulanan anketlerden 79’u değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen ve sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe dersinde demokratik kültür bilinci geliştirmeye ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlayan açık uçlu sorulardan oluşan bir anket kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının Türkçe dersinde demokratik kültür bilinci geliştirmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesine yönelik elde edilen veriler betimsel olarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda sınıf öğretmeni adaylarının demokrasiyi çoğunlukla “kişilerin hak ve özgürlüklerine zarar vermeden özgür olmak” olarak tanımladıkları görülmektedir. Buna bağlı olarak da demokratik bireylerin temel özellikleri içinde en fazla başkalarının haklarına ve özgürlüklerine ve düşüncelerine saygılı olmayı vurgulamışlardır. Katılımcıların Türkçe dersinin demokratik kültür bilinci geliştirmede işlevsel bir ders olarak algılandığı görülmüştür. Öğretmen adayları Türkçe dersinde öğrencilerde demokratik kültür bilincinin geliştirilmesinde sınıf öğretmeninin rolleri içinde en fazla, düşüncelere saygılı olmanın model olarak gösterilmesi rolünü ifade etmişlerdir. Türkçe dersinde yararlanılacak metinlerin özelliklerine yönelik görüşlerine bakıldığında; öğretmen adayları en çok, metinlerin içeriğinin demokrasi, eşitlik, adalet, özgürlük, hoşgörü gibi insan hakları bilincini kazandırıcı nitelikte olması gerekliliğini dile getirmişlerdir. Türkçe dersinde öğretim yöntemlerinden tartışma yönteminin kullanılmasının da demokratik kültür bilinci geliştirmede etkili olacağı görüşünü aktarmışlardır.

Keywords: