Özet:

Türk dili ve edebiyatının kaynakları arasında manzum lügatlerin önemli bir yeri vardır. Anadolu sahasında elliden fazla örneği bulunan bu eserlerin asıl hedefi kolay yoldan kelime ezberletme ve edebî sanatlarla aruzu öğretme olmuştur. Bu eserlerin en başta gelen örneklerinden birisi de birçok tercüme, şerh ve naziresi yazılmış olan Tuhfe-i Şâhidî’dir. Bu makalede bu eserin Türkçe-Arapça olarak yazılmış bir naziresi ve istinsahî büyük farklılıkları incelenecektir. Bu eserin birden fazla nüshasının olması, çok okunan bir eser olduğuna ve bir el kitabı olma özelliği taşıdığına işaret sayılmaktadır. Yazarı belli olmayan ve Müfîdü’l-Müstefîdîn gibi genel ve anonim bir ad verilmiş olan bu nazire eserin incelediğimiz nüshası, Molla Ahmed adında, kadılık yapmış, şair bir kimse tarafından 1740’ta istinsah edilmiştir. Bu nüshayı diğer bir nüsha ile mukayese ettiğimizde nüshaların farklı eserler gibi algılanmasına yol açacak kadar büyük farklar göze çarpmaktadır. Esere Müfîdü’l-Müstefîdîn, yani “faydalanmak isteyenlere fayda veren” şeklinde anonim bir ad verilmesi böylesine büyük istinsahî farkların oluşmasına zemin hazırlamış olabilir. Eserin hatime bölümünde de eser üzerinde düzeltme ve ekleme-çıkartma yapılabileceği yönünde tavsiyede bulunulmuş olup, buna dayanılarak alabildiğine istinsahî tasarrufların yapılmış olduğuna dair güçlü işaretler vardır. Yazarının adının belirtilmemesi ise, eserin başka bir eserden yararlanılarak hazırlanan derleme bir eser olduğuna işaret sayılabilir. Bildirimizde eserin tespit edilen iki nüshası ele alınarak aradaki büyük istinsahî farklar gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler: