Özet:

Eğitim-öğretim programlarının hazırlanmasında ve uygulanmasında temele alınan felsefe değişince; hedefler, içerik, uygulama ve sınama durumları da değişir. Kendine has eğitim felsefesi olmayan veya mesleğinde felsefî sorgulama yapmayan öğretmenlerin elinde, ne kadar iyi hazırlanmış olursa olsun eğitim-öğretim programları başarılı olamayacaktır. Bu araştırma, ilköğretim öğretmenlerinin ve ilköğretim öğretmen adaylarının eğitim felsefelerini belirlemek ve bazı değişkenler açısından eğitim felsefeleri arasında anlamlı farklılık olup olmadığını sınamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma, betimsel bir araştırmadır. Araştırma iki örneklemden; ilköğretim okullarında çalışan 240 öğretmen ve Eğitim Fakültesi son sınıfta okuyan 236 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, Wiles ve Bondi (1989:52)’den alınan “Philosophy Preference Assesment (Eğitim Felsefesi Ölçeği)” uygulanarak elde edilmiştir. Ölçeğin Cr. Alpha değeri, öğretmen grubunda .83, aday grubunda .79’dur. İlköğretim öğretmenleri ve öğretmen adaylarının, akımlara ilişkin görüşlerinde en yüksek aritmetik ortalamanın, Experimentalizm akımında olduğu görülmektedir. Akımlar yapılandırılmış olandan daha serbest olana doğru sıralandığında; akımlara ilişkin aritmetik ortalamaların birbirine yakın olduğu ve akımlar arası farkların, 0,80’den küçük olduğu bulunmuştur. Bu ve ayrıntılı dökümdeki itemlerle ilgili bulgulardan hareketle, ilköğretim öğretmenleri ve adaylarının, değişim ile değişmezliği, öğrenci merkezli anlayış ile öğretmen merkezli anlayışı birlikte kabullenmelerinden hareketle, ya eğitim felsefeleri arasında tercih yapamadıkları ve eklektik felsefeye sahip oldukları, ya da kendilerine has bir eğitim felsefesi oluşturamadıkları ve kendi şahsî felsefelerini oluşturmaya yeni başlamış oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler açısından, erkek öğretmen ve adaylarının, dinî, ahlâkî ve kültürel hususlara daha fazla önem verdikleri ve muhafazakâr oldukları, kadın öğretmen ve adaylarının ise daha öğrenci merkezli oldukları bulunmuştur ve cinsiyetin etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe Öğretmenliği bölümündeki adayların, diğer bölümlerdeki adaylara nazaran kafalarının daha karışık olduğu ve kendilerine has eğitim felsefesi oluşturamadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: