Özet:

Menâkıb-nâmeler, İslâm kültürü içerisinde tasavvuf akımının anlatı geleneğinin önemli bir koludur. Çoğu zaman okuyanlara tasavvufi terbiye verme amacının yanısıra içinde bulundukları tarikatların şeyhini yüceltmek ve diğerlerinden daha üstün olduğunu ispatlamak amacıyla da yazılmışlardır. Türk Edebiyatında pek çok menâkıb-nâme yazılmıştır. Elvan Çelebi’nin Menâkıbü’l-Kudsiyye fi Menâsibü’l-Ünsiyye’si, Velâyet-nâme-i Hacı Bektaş Veli, Velâyet-nâme-i Otman Baba, Menkıbe-i Çihâr-Yâr-ı Güzîn’ler, kadın evliya menkıbeleri, Menkıbe-i Sultân Murâd, Eşrefoğlu Rûmî’nin menkıbeleri vb. pek çok menkıbe ve menâkıb-nâme yazılmıştır. Makalemizde konu edindiğimiz Hikâye-i Şâh Hamîd de onlardan biridir. Eserde Bağdat melikinin küçük oğlu ile iki büyük oğlu ve melikin başından geçenler anlatılmaktadır. Küçük kardeşin faziletleri sonucu ilahi aşka erme yolunda sarf ettiği çabaların yanında diğer iki kardeşin yaptığı günahlar konu edinilmiştir. Bu iki durum çerçevesinde okuyucuya temiz bir insan ruhunun onu nasıl yücelttiği ve kötü bir insan ruhunun insanı nasıl felâkete sürüklediği anlatılmaya çalışmıştır. Fakat eser tamamlanamamış bir eserdir. Makalede öncelikle menkıbenin ve menâkıb-nâmenin tanımı yapılmıştır. Daha sonra makalede konu edinilen eserin nüsha tavsifi yapılmış olup şekil ve içerik özellikleri üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Hikâyenin özeti verilmiş olup bazı motifler üzerinde değerlendirmelere yer verilmiştir. Sonuç kısmında eserle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Metin transkripsiyonlu olarak sunulmuştur. Metin içerisinde yer yer yöresel söyleyiş özellikleri de görülmektedir. Ayrıca bazı beyitlerde vezin problemi de bulunmakta olup metnin orijinalliğini korumak için metin tamiri yapılmamıştır.

Anahtar Kelimeler: