Abstract:

İlk edinilen beceri olması yönüyle dil becerileri arasında ayrı bir yeri olan dinleme becerisi, son yıllarda giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Hayatımızda büyük yer kaplayan dinlemenin, kültürümüzün şekillenmesinde oynadığı rolü göz ardı etmemek gerekir. Dinlemenin kültürümüz üzerindeki etkisini, geçmişten günümüze kadar değerinden hiçbir şey kaybetmeden gelen eserlerimizde görmek mümkündür. İslamiyet döneminde yazılan ilk eserlerimizden biri olan Kutadgu Bilig, hâlen geçerliliğini koruyan ve içinde örnek alınması gereken pek çok değer barındıran bir kilometre taşıdır. Kutadgu Bilig ile ilgili pek çok araştırma ve inceleme yapılmasına rağmen, onun bir siyasetname özelliği taşıması ve sahip olduğu felsefî değer, önemine önem katmakta ve üzerinde daha fazla çalışılmasını gerekli kılmaktadır. Doküman incelemesine dayalı olarak yapılan bu çalışmanın amacı; Kutadgu Bilig’de dinleme becerisine ilişkin ifadeleri saptamak ve dinlemeye ne ölçüde yer verildiğini tespit etmektir. Eserde, dinleme ifadesi içeren bütün beyitlerin incelenmesi sonucunda, dinleme ile ilgili ifadelere sıkça yer verildiği ve hayatın her alanında dinlemenin gerekliliğine işaret edildiği belirlenmiştir. Bu çalışmada dinlemeye ilişkin ifadeler; üzerinde daha fazla durulan konulara göre (dinleme kuralları, öğüt anlamıyla dinleme, itaat anlamıyla dinleme, konuşmak için dinleme, dinlemenin konuşmadan önemli olduğu, dinlemenin hayata aktarılması vb.) gruplandırılarak incelenmiş, bu gruplar alt başlıklar hâlinde açıklanmış ve pek çok konuda başvurulan bir kaynak olan Kutadgu Bilig’in dinleme yönünden zengin olduğu ortaya konmuştur.

Keywords: