Abstract:

Dünya edebiyatında altmışlardan sonra, Türk edebiyatında ise, seksenlerden sonra ortaya çıkan postmodern roman, hemen her açıdan geleneksel roman anlayışından farklılık gösterir. Türk edebiyatının son dönem yazarlarının çoğunda bu akımın özellikleri görülür. Bunda değişen dünyanın değer yargılarını ve algılarını postmodern romanın daha başarılı yansıttığı inancı etkilidir. Günümüz edebiyat eserinde birden fazla anlamsal katmanın olması, okuyucuyu farklı okumalara götürerek onun da anlatıyı kurgulama açısından yazarla eşit söz hakkına sahip olduğunu gösterir. Böylece yazar okuruna imkânı sunup aradan çekilir ve metnin arka plânını okuyucu tamamlar. Elif Şafak’ın Araf’ı, postmodern roman anlayışını yansıtan bir anlatıdır. Geleneksel olay örgüsü, zaman anlayışı, mekâna bakış, şahıs kadrosu ve metinlerarasılık bakımından modern romanın kurgusundan farklılık gösterir. Bu çalışmada romanın öne çıkan özellikleri, belli başlıklar altında incelenmiş ve postmodern anlayışa dikkat çekilmiştir. Ayrıca romanda sık sık vurgulanan “isim”ler vesilesiyle birtakım değerlendirmeler yapılmaya çalışılmış, isimlerin romana kattığı anlam üzerinde durulmuştur. Araf, okuyucuyu düşünmeye yöneltmek amacıyla karmaşık bir olay örgüsüyle kurgulanmıştır. Modern romandaki zamanın aksine, postmodern metinlerde olduğu gibi zaman parçalı ve dağınıktır. Mekân da pek işlevsel olmayan, bireyle özdeşleşip onu tahakkümü altına almayan, silik ve müphemdir. Ayrıca modern romanda idealize edilmiş, çelişiksiz bireye verilen önemin aksine, postmodern romanda paradoksları olan, duruma göre değişebilen özneye önem verilir. Metinlerarasılık ve imge romanın öne çıkan özelliklerini oluştururlar.

Keywords: