Abstract:

Türklük biliminin kurucusu Kâşgarlı Mahmut tarafından Karahanlı Türkçesi döneminde kaleme alınan Dîvânu Lûgati’t-Türk, Türk dilinin birçok bakımdan kılavuz eserlerinden birisidir. Bu eser, dilimizin sadece Karahanlı Türkçesi dönemini değil, daha önceki ve sonraki dönemlerini de aydınlatan bir öneme sahiptir. Zira Kâşgarlı Mahmut, her şeyden önce bir sözlük olan çalışmasında, söz varlığı yanında, eserine birtakım gramer unsurlarını da serpiştirmiştir. Bu gramer unsurları içinde bilhassa fiiller önemli bir yer tutar. Nitekim eseri Arapçadan Türkçeye çeviren Besim Atalay da, eserdeki Türk fiillerinin yapısını gösteren kısımların çok değerli olduğunu belirtmiştir. Bu çalışmada, Dîvânu Lûgati’t-Türk’te yer alan ve “yaklaşma” bildiren fiiller üzerinde durulmuştur. Ancak, Dîvân’da tespit edilen ve “yaklaşma” bildiren fiiller sadece birleşik yapılı tasvirî fiiller bağlamında ele alınmakla kalınmamış, “kılınış” ve “görünüş” çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Keywords: