Abstract:

Osmanlı Devleti, Gregoryen mezhebine mensup Ermenileri, Ortodokslar ve Museviler gibi bağımsız bir cemaat olarak tanımış ve kendilerine dini ve kültürel anlamda geniş hak ve imtiyazlar vermiştir. Ancak XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’nde faaliyet gösteren Katolik misyonerlerin etkisi ile Ermeniler arasındaki mezhep birliği bozulmuş ve Osmanlı Devleti, 1830 yılında Katolik Ermenileri cemaat olarak tanımıştır. XIX. yüzyılın başlarından itibaren ise Protestan misyonerler, Ermeniler üzerinde etkin bir şekilde faaliyet göstermişlerdir. Protestan misyonerlerin bu çalışmaları sonucu pek çok Ermeni Protestanlığı kabul etmiş ve 1850 yılında Protestan Ermeni cemaati de Gregoryen Ermeni Patrikhanesi’nden ayrılmıştır. Bu şekilde Ermenilerin mezhep konusunda ikinci kez bölünmesi, Ermeni Patrikhanesi ve Gregoryen Ermeni cemaati tarafından tepkiyle karşılanmıştır. İki mezhep mensupları arasında yaşanan huzursuzluklar çatışmalara dönüşmüş ve XIX. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir.

Keywords: