Abstract:

Üçüncü teklik şahıs iyelik eki, Türk dilinin işlevsel eklerinden biridir. Ekin şekli ve işlevleriyle ilgili görüş ayrılıkları, henüz tam olarak giderilememiştir. İyelik ekinin hâl ekleriyle kullanılışı esnasında ortaya çıkan /n/ ünsüzü, görüş ayrılığının temelini oluşturmaktadır. İyelik ekiyle hâl ekleri arasında kullanılan /n/ ünsüzü, tarihî metinlerde, bazen doğrudan iyelik eki üzerinde de görülmektedir. Bu durum, iyelik eki ile yükleme hâli arasında karışıklığa neden olmuştur. Sorunun çözümüne katkıda bulunmak amacıyla Orhun Abidelerindeki (Köl Tigin, Tonyukuk 1-2) bütün iyelik ve yükleme hâli örneklerini inceledik. Elde edilen verileri değerlendirilerek eklerin bilinen en eski şekil ve işlevlerini ortaya koymaya çalıştık. Böylece iyelik-belirtme-yükleme ilişkisiyle ilgili tereddütler, bir ölçüde, giderilmiş oldu.

Keywords: