Abstract:

Kumaş, nasıl iplik, renk ve motiflerden oluşursa, şiir de ses, harf, kelime ve imgelerden oluşur. Türk edebiyatında şiirin kumaş imgesiyle anlatılması, en azından 16.yy.dan beri bilinmektedir. Önemli bir ticaret merkezi olan Halep, çeşitli kumaşlarıyla Osmanlı iç pazarında haklı bir ün kazanır. Yirmi iki yıl Halep’te kalmış olan Nâbi’nin kendi şiirini Halep kumaşına benzetmesi, çağdaşı ve sonraki şairler tarafından da benimsenir. Böylece, klâsik dönemde özgün ve yetkin şiirin tanımlanmasında Halep kumaşı imgesi yaygınlık kazanır. Zaman içinde ticaret yollarında meydana gelen değişim, sosyo-ekonomik alanda olduğu gibi, zevk ve zihniyet alanında da değişikliklere yol açar. Şiirdeki kumaş imgesi de, bu değişime uyarak yeni simgesel anlamlar kazanır. Hint Üslûbunu benimseyen Şeyh Gâlip, kendi şiirini Hint kumaşı imgesiyle, Nâbi’nin şiirini de Halep kumaşı imgesiyle anlatır. Şeyh Gâlib’in yolundan giden başka şairler de bu görüşe katılırlar. Bunun sonucunda, bu imgeyi ortaya atan şairlerinin aksine Halep kumaşı imgesini "eski şiir"i, Hint kumaşı imgesini de "yeni şiir"i ifade edecek şekilde kullanmaya başlarlar. Bu anlam dönüşümü, aynı zamanda bu iki imgeyi, eski ve yeni şiiri işaret eden birer simgeye dönüştürme çabası olarak da değerlendirilebilir.

Keywords: