Özet:

Tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplumlar doğa hakkındaki uzun yıllara dayanan tecrübe ve gözlemlerine dayalı olarak günlük hayatlarını düzenledikleri, yazılı olmayan ancak herkes tarafından sıkıca takip edilen bir iş ve yaşam takvimi oluşturmuşlardır. Bu takvim genelde ‘’Halk Takvimi’’ Bu takvimi biz atasözlerinde ve deyimlerde buluruz. Bu çalışmada, birbirinden çok uzakta iki ayrı kıtada yaşayan Türk ve Amerikan toplumlarının doğa üzerine söyledikleri atasözleri incelenerek bunların halk takvimi oluşturan unsurları ile birlikte coğrafi faktörlerde incelenmiştir. Çalışmanın deseni literatür taraması ve yüz yüze görüşmeler sonucu elde edilen verilerin betimsel içerik analizine dayanmaktadır. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde, Amerikan yerlilerine ait atasözlerinde kendilerini doğanın ayrılmaz bir parçası kabul ettikleri, yeryüzündeki tüm canlıların tek bir yüce ruhtan meydana geldiklerine inandıkları anlaşılmıştır. Bu nedenle atasözleri, doğayı koruma, doğanın ruhunu anlama üzerine yoğunlaşırken, yine de bazı yaşamsal döngüleri takip ettikleri görülmüştür. Diğer milletlere ait atasözlerinde halk takvimi unsurlarının daha belirgin olduğu, bunların Türk atasözleri ile karşılaştırıldığında büyük oranda birbirlerine benzediği, hatta bazılarının bire bir aynı olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: