Özet:

Engellilik, bir yönüyle doğuştan gelen biyolojik temellere dayanırken diğer yönüyle yaşam boyu karşılaşılan çevresel faktörlerle bireylerin sosyal hayatını çok boyutlu etkileyen bir durumdur. Çevresel faktörler sonucu engelliliğin oluşmasında en belirleyici etkenlerden biri şüphesiz ki savaştır. Savaşlarda çoğu zaman savaşın tarafı olan askerler zarar görüp engelli hale gelirken, kimi zaman da siviller savaşın mağduru olup engelli hale gelebilmektedir. Toplumda diğer insanlara göre çeşitli kısıtlılıklar yaşayan engelliler göç ve savaşın olağan üstü koşullarında birçok problemle karşılaşmaktadır. Bu çalışma Suriye’deki iç savaş sonrası Türkiye’ye göç eden bizzat savaş nedeniyle engelli hale gelen kamp dışında yaşayan mültecilerin toplumsal hayata katılım süreçlerinde yaşadığı uyum sorunlarını ele almaktadır. Çalışmanın yöntemi nitel olup gözlem, derinlemesine görüşme ve örnek olayincelemesi teknikleriyle veriler toplanmıştır. Araştırma, bir sınır şehri olan ve göç akınları boyunca en fazla mülteci sirkülâsyonunun olduğu Şanlıurfa örnekleminde yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre engelli mülteciler Türkiye’de dil problemi, kira, konut problemleri, işsizlik, geçim problemleri, eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlere erişememenin yanı sıra engellilerin muhtaç olduğu araç, gereç ve cihazlardan mahrum kalma ve çevresi tarafından istismara maruz kalma, dışlanma ve damgalanma gibi birçok problemle karşı karşıyadır. Ayrıca mevzuattan kaynaklanan problemler hizmetlerden yararlanmaya engel teşkil ederken, yabancılık duygusundan dolayı engellilerin sosyalleşmesine imkanveren kamusal alanlara çıkması güçleşmekte engelliler eve kapanmaktadır/kapatılmaktadır. Sorunun çözümü için engelli mülteciler konusunun akademik olarak daha detaylı araştırılması, yasal ve sosyal iyileştirmelerin yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: