Özet:

Cumhuriyetin kurucu kadroları, 1923-1929 yılları arasında serbest teşebbüsü destekleyip liberal politikalar benimserken, 1929 dünya iktisadi buhranının da etkisiyle, 1930 sonrasında devletçi iktisadi politikalar devreye koymuştur. Kuşkusuz, tek parti döneminde benimsenen iktisat politikalarının geniş ölçekte uygulandığı vilayetlerden biri de Diyarbakır olmuştur. Tarım, hayvancılık, sanayi ve ticaret bakımından önemli bir yere sahip olan Diyarbakır, I. ve II. Dünya Savaşı ile birlikte iktisadi alanda büyük sarsıntılar geçirmiş ve vilayette iktisadi faaliyetler durma noktasına gelmiştir. Buna, Cumhuriyet’in ilk yıllarında vilayette yaşanan kalkışma, zorunlu göç ve sürgünler de eklenince şehrin ekonomisi büyük yaralar almıştır. Tüm bu olumsuzluklara karşın tek parti döneminde demiryolu hattının Diyarbakır’a uzanması, vilayette çiftçi ve tüccarları destekleyen birçok banka şubesinin açılması, bilhassa bağcılık, ipek böcekçiliği ve hayvancılık alanlarında devletin yaptığı destekler şehrin ekonomisini canlandırmıştır. Bu çalışmada, tek parti döneminde Diyarbakır’daki sanayi ve ticaret kuruluşları hakkında bilgi verilerek vilayetin iktisadi durumu ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler: