Özet:

Geçmişten günümüze kadar insanı ilgilendiren pek çok olay ve olgu üzerinde etkisi olan din, pek tabii ekonomik olay ve olgular üzerinde de etkili olmuştur. Din olgusunun ve onun etkilediği unsurların genişliği göz önünde bulundurulursa, din konusunun sadece semavi dinler olarak sınırlandırılması, ekonomik olay ve olguların da çok çeşitliliği düşünüldüğünde “muhasebe” konusunun ele alınması ve bu iki başlığın farklı bir bakış açısıyla birleştirilmesi çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Muhasebe bilim dalı adına İslamiyet’te ticaret, vergi ve faiz konuları oldukça önemli bir yere sahiptir. Ticaret sonucunda yapılan işlemlerin kayıt altına alınması, birebir muhasebeyi işaret etmektedir. Hz. Muhammed’in mesleği de olan ticaret İslamiyet’te oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Muhasebe işlemlerinde de önemli bir unsur olan ticari işlemlere ilişkin sünnet ve farzlar çalışmada tespit edilerek göz önüne serilmiştir. Ticari işlemlerle bağlantılı olan gabn, selem gibi İslami terimler de incelenmiştir. Dinler, hayatın her anını şekillendirdiği gibi, muhasebe üzerinde de etkili olmuştur. Bu anlamda İslamiyet ve kutsal kitabın üzerinde sıklıkla durduğu başka bir konu da faiz konusudur. Bu anlamı ile Kuran-ı Kerim ve hadislerin faiz ile ilgili vurguları tespit edilerek çalışmaya dâhil edilmiştir. Devletlerin temel gelir kaynaklarından biri vergilerdir. Vergiler sadece ekonomiyi ilgilendiren genel bir konu olmayıp, muhasebe işlemlerinde de önemli bir uygulama konusudur. Bu yüzden İslamiyet’teki verginin durumu ele alınarak çalışmaya dâhil edilmiştir. Muhasebe, hesap olarak tanımlanabilmektedir. Başka bir anlatımla hesabın yapıldığı her alanda muhasebe bulunmaktadır. İnsan yaşamının birebir içine nüfuz etmiş hesap kavramının, islamiyete inanan toplumların dini inanışları ile etkileşmemesi düşünülemez. Bu durumdan yola çıkılarak bu çalışmada, islamiyette ve onun kutsalları olan Kuran-ı Kerim ve hadislerde muhasebeyi ilgilendiren izler, somut olarak tespit edilmiş, kanıtlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: