Özet:

Roma ve Bizans dönemlerinde Nevşehir ve çevresi askeri ve ticaret yolarının önemli kesişme noktalarındandı. Bu durum Selçuklular zamanında da devam etti. Selçuklular tarafından fethedilen Kapadokya Bölgesi’nin orta kısmında yer alan Nevşehir, Konya-Kayseri İpek yolu üzerinde bulunmaktaydı. İran üzerinden gelip Erzurum- Sivas- Kayseri- Aksaray’dan geçip Konya’ya giden Kervan yolu Anadolu’daki en işlek ve önemli ticaret yoluydu. Yine Halep- Elbistan üzerinden gelen ticaret yolu Kayseri’de Sivas’tan gelen yolla birleşerek Nevşehir üzerinden Konya’ya geçmekteydi. 12. ve 13. Yüzyıllarda bu ticaret yolu büyük önem kazanmıştı. Bundan dolayı kervan yolu üzerinde birçok kervansaray yapılmıştır. O dönemde, şimdiki Nevşehir Muşkara adlı bir köy olup çevresinde Arapsun(Gülşehir), Ürgüp (Briküp) ve Avanos (Venesa) gibi önemli yerleşim merkezleri vardı. Sultan I. Alâeddin Keykubâd (1220-1237) bölgede imar faaliyetlerine girişmişti. Onun döneminde Nevşehir’in köy ve kazalarında 18 eser inşa edildi. Bu eserlerden Avanos’ta bulunan Alâeddin Camii ve zaviyesi önemli bir yer tutar. Selçuklular tarafından yapılan dikkat çekici eserlerden biri de Sarıhan kervansarayıydı. Yine bölgede Doğala, Dolayhan, Ağızıkarahan, Tepesi Delikhan ve Alayhan gibi kervansaraylar bulunmaktadır. Bu hanların içinde Konya –Aksaray üzerinden Kayseri’ye giden İpek Yolunun son durağı Saruhan’dır. I. Alâeddin Keykubâd’ı Avanos’u imar etmişti. Onun oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev ise Sarıhan’ı yaptırır. Bu hanın yapımında kullanılan taşlardan dolayı Sarıhan adını alan hanın gerçek ismi ise yaptıran Şarapsaları Emir Fahreddin’den dolayı onun adını almıştır. Bu hanın geliri Avanos’taki Sultan I. Alâeddin Keykubâd camii ve zaviyesine vakfedilmiştir. Osmanlı Döneminde de kullanılan Sarıhan bir ara ticaret yolunun Ürgüp üzerinden İncesu tarafına kayması üzerine ıssız kalmış ve harap olmuştur.

Anahtar Kelimeler: