Abstract:

20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Mirza Celil Memmedkuluzade, edebiyatın yanında gazetecilik, oyun yazarlığı gibi faaliyetlerde de bulunmuştur. 1906–1931 yılları arasında (zaman zaman kesintiye uğramakla birlikte) Molla Nasreddin dergisini de çıkaran Celil Memmedkuluzade, Azerbaycan edebiyatında realizm okulunun kurucularından biridir. İlk öyküsünü 1894 yılında yayımlayan yazar, kırk yedi tane öykü kaleme almıştır. Azerbaycan’da “küçük hikâye üstadı” olarak tanınan ve kendisinden sonraki nesilleri etkileyen yazarın öykülerinde gerek “insanın” gerekse (Azerbaycan) toplumun çeşitli boyutlarıyla betimlendiği görülür. Nitekim ilk öykülerinden olan Posta Kutusu’nda (Poçt Qutusu) toplumun farklı kesimlerinden bireylerin birbirleri karşısındaki konumları ele alınmıştır. Öyküde dönemin Azerbaycan toplumu Veli Han ve Noruzali olmak üzere iki karakterle temsil edilmiş, adı geçen iki karakter üzerinden birtakım toplumsal eleştiriler yapılmıştır. Bu çalışmada Celil Memmedkuluzade’nin 1903 yılında Şark-ı Rus gazetesinde yayımlanan ve hem bireysel hem de toplumsal bir dramı yansıtması bakımından önemli bir anlatı olan Posta Kutusu adlı öyküsü; olay örgüsü, anlatıcı, kişiler, zaman, mekân ve tema gibi unsurlar bakımından değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Keywords: