Özet:

Allah'ın var ve bir olduğu, eşi ve ortağı bulunmadığı demek olan tevhid, İslâm’ın en temel ilkesidir. Bu durum kısa ve öz bir şekilde İhlâs Sûresi’nde anlatılır. Bu sûre, müşriklerin Hz. Peygamber’e “Rabbini bize tavsif et” vb. gibi Allah ve ulûhiyet nitelikleri hakkında muhtelif sorular sormaları üzerine onlara bir cevap olarak nâzil olmuştur. Bu sûrede Tanrı tasavvuru ve tevhitle ilgili müşriklerin kafasına takılan sorulara cevaplar verilir; Allah’ın tek ve bir olması; O’nun Samed olması, doğurmamış ve doğurulmamış olması ve hiç kimsenin O’na denk olmaması anlatılır. Bu bağlamda İhlâs Sûresi, bir yandan İslâm’daki tanrı tasavvurunu açıklarken öte yandan dolaylı olarak diğer dinlerdeki tanrı tasavvurlarının yanlışlığını ortaya koymaktadır. Kur’ân’daki diğer hükümler bu sûredeki tevhid temeline dayanmasından dolayı Kur’ân’ın üçte biri değerinde olduğu ifade edilir. Bu makâlede büyük düşünür ve âlimi Fahreddin er-Râzî’nin (ö.606/1210) İhlâs Sûresi’nde Tanrı tasavvuru ve tevhid problemi hakkında görüşleri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler: